Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги абу райхон беруний номидаги

1.1 – Мисол

Электр сув иситгич қиздиргич элементини параметрларини аниқлаш.

Сувни иситгич ҳажмини билган ҳолда, физикавий стандарт формулалардан фойдаланиб, сувни иситиш вақтидаги энергия ўзгаришидаги каби қувватни ҳисоблаш керак.

Дастлабки маълумотлар:

Бошланғич сув харорати Т₁ = 18ºC, иситилиш керак бўлган ҳарорат Т₂ = 80ºC

Сув хажми m = 100 л.

Сувни солиштирма иссиқлик сиғими с = 4183 ДЖ. кг^-1.К^-1.

Ечиш

1 . Бошланғич ва охирги ҳарорат фарқини аниқлаймиз

иситишда, ΔТ=Т₂-Т₁=80-18=62ºС
2 . Q -иситишда махсулот олган иссиқлик миқдори.

Q=c·m·ΔT=4183·100·62=25934600 Дж.

3 . Иситиш қуввати

N = Q/ τ = 25934600/3600 = 7204 Вт = 7, 2 кВт.

бунда N – иситиш қуввати, Вт; τ – иситиш олиб борилган вақт оралиғи, бу давирда иситиш олибборилади, сек.

Йирик сиғимли учун ва иситгичнинг кичик қувватли элементида, бўндан ташқари иссиқ изоляцияланмаган асосий сабби бўлиб праметири иссиқлик исрофи хисобланиши мумкин,кВт с/суткалар. Унинг техникавий ҳужжатларидаги қийматларини СU бирлигига ўтказиш керак, яъни Вт.га. (1000/24 = 41,666...кўпайтирилади) ва электр қувватидан айириш қизитиш элементида

N = N_full -

бунда N_full – қизитиш элементнинг қуввати, Q_c- сув исситгич идиш сиғимидаги иссиқлик исрофи,кВт с/суткаларда. Чунки хужалик сув иситгичлар ҳажми 1000 л гача ва уларни исрофи 1,5 кВт.с/ сут. (62 Вт) дан ошмайди, шу сабабли одатда иссиқлик исрофи ҳисобга олинмайди.

Якуний вариант учун ҳисоблаш қуйидаги кўринишда бўлади:

Бу универсал формула бўлиб, сув иситгичларни ишлатишда ва танлашдаги ҳар хил саволларга жавоб бериши мумкин:

• 
  Белгиланган ҳароратгача идишдаги (бойлердаги) сувни иситишга қанча вақт талаб қилинади?
  
• 
  Талаб қилинган ҳароратгача иситишда, иситиш элементига қанча қувват талаб қилинади?
  
• 
  Кераклигича йитарли иситиш учун қанча сиғимли сувиситиш ҳажи керак бўлади?
  

Бу саволлларга жавоб сифатида универсалли формулалардан ажратиб олинган ифодалар қулланилади( чунки қайнанган эмас, қайноққа қушилган сув талаб қилинмоқда): сm₂(Т₃ – Т₂) + сm₁ (Т₃ – Т₁) = 0, бунда 1,2 ва 3 индекслар Идишдаги совуқ, иситилган ва аралаштирилган мос сувни билдиради.

Хонадонлардаги ҳсблашлар

Келтирилган формула натижаларига кўра: 860 л сувни1 кВт 1соатда 1К га иситади;

Мослаштирилган эмперик формула билан, t вақт (соатлаида), сувни тўла иситиш учун идишдаги жамлагичли сув иситгичдагини, қуйидагича аниқлнади:

бунда V – идиш ҳажми (л); Т₂- иситилган сув ҳарорати (одатда 60ºС); Т₁-бошланғич совуқ сув ҳарорати 18ºС; W-иситгич элементни электр қуввати 6 кВт деб қабул қилинганда

10 кВт гача бўлган сув иситгичлар бир фазали қилиб, 12-30 кВт лилари уч фазали қилиб яратилади.