Zbekiston xalqaro islom akademiyasi islomshunoslik fakulteti

Naxshab. So‘g‘d konfederatsiyasining yana bir yirik a’zosi Naxshab ham o‘zining tanga-pul tizimiga ega edi. Bu davr Naxshab tangalarining ma’lum qismini bir tomonida turkiy qiyofali hukmdor tasviri, bir tomonida esa ot tasviri va uning atrofida So‘g‘diy jumlalar (“qut (sohibi) hukmdor”) aks etgan tangalar tashkil etadi. Naxshab tangalarining boshqa guruhida esa bir tomonida ot tasviri va yozuv, ikkinchi tomonida esa shaklli tamg‘a va uning ustida yozuv o‘rin olgan.⁸
Buxoro tangalari. Ilk o‘rta asrlarda So‘g‘ddan alohida hukmdorlik bo‘lgan Buxoro boshqa bir qator voha hukmdorliklari singari bir necha kichik hokimliklardan tashkil topgan edi. Markaziy hokimiyat – Buxorodan tashqari yana Poykent, Vardona va boshqa bir qancha mayda hukmdorliklar o‘z ichki ishlarida anchagina mustaqil siyosat olib borishgan. Bu holat nafaqat o‘sha davr yozma manbalarida, balki numizmatik materiallarda ham o‘z ifodasini topgan. Jumladan, “Buxoro hukmdori podsho” jumlalari aks etgan Buxorxudotlar sulolasiga tegishli kumush tangalardan boshqa vohada yana bir necha turdagi mis tangalar zarb etilgani bundan darak beradi.
Boshqa voha hukmdorliklariga nisbatan bu davr Buxoro tangalarida unvonlarga ko‘p duch kelinmaydi. Shuningdek, Buxoroning ba’zi tangalarida qisqa jumla – “tanga” va an’anaviy tamg‘a o‘rin olgan xitoy taqlidi – o‘rtasi teshik tangalar ham zarb qilina boshlaydi. Aytib o‘tish lozim, voha tarixiga doir numizmatik materiallar va yozma manbalar o‘zaro taqqoslab amalga oshirilgan tadqiqotlar kam. Biroq keyingi yillarda Buxoro vohasiga aloqador ko‘plab mis tangalar topilayotganligi bu masalani yanada izchilroq tadqiq etishni talab qilib qo‘ymoqda.
Eramizdan avvalgi dastlabki asrlardan boshlab to eramizning birinchi asrlariga zarb etilgan Sug’d tangalari bu jihatdan diqqatga sazovordir.