1- semunar mavzu: Umumta’lim maskanlarida matematika va informatika o’qitishdagi muammolar va ularni hal qilish usullari

Darsning tuzilishi:

1. 
   Oldingi bilimlar va amal usullarini takrorlash (aktual-lashtirish)
   
2. 
   Yangi bilim va amal usullarini shakllantirish.
   
3. 
   Qo’llash ko’nikma va malakalarini shakllantirish.
   
4. 
   Matematika darsini tahlil qilish nazorat va ta’lim berish vositasi sifatida xizmat
   

O’ZLASHTIRISH NAZORATI
Baholash mezonlari: O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirining 2018 yil 9 avgustdagi 19-2018-son buyrug‘iga
Oliy ta’lim muassasalarida talabalar bilimini nazorat qilish va baholash tizimi to‘g‘risidagi nizom


FAN BO’YICHA TALABALAR BILIMINI BAHOLASH MEZONLARI
Fan bo’yicha reyting jadvallari, nazorat turi, shakli, soni hamda har bir nazoratga ajratilgan maksimal baho, shuningdek joriy va oraliq nazoratlarining saralash bahoari haqidagi ma’lumotlar fan bo’yicha birinchi mashg’ulotda talabalarga e’lon qilinadi. Fan bo’yicha talabalarning bilim saviyasi va o’zlashtirish darajasining Davlat ta’lim standartlariga muvofiqligini ta’minlash uchun quyidagi nazorat turlari o’tkaziladi:
Talabaning bilim saviyasi, ko’nikma va malakalarini nazorat qilishning reyiting tizimi asosida talabaning fan bo’yicha o’zlashtirish darajasi bahoar orqali ifodalanadi.
Fan bo’yicha talabalarning semestr davomidagi o’zlashtirish ko’rsatkichi 5 bahoik tizimda baholanadi.

Baho	Baho	Talabalarning bilim darajasi
5	A’lo	talaba mustaqil xulosa va qaror qabul qiladi, ijodiy fikrlay oladi, mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi, hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda
4	Yaxshi	talaba mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda
3	Qoniqarli	talaba olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda
2	Qoniqarsiz	talaba fan dasturini o‘zlashtirmagan, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunmaydi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega emas deb topilganda

Fan bo’yicha saralash bali 3 bahoni tashkil etadi. Talabaning saralash balidan past bo’lgan o’zlashtirishi reyiting daftarchasida qayid etilmaydi.

Talabalar bilimini baholash 5 baholik tizimda amalga oshiriladi.
Oraliq nazorat turini o‘tkazish va mazkur nazorat turi bo‘yicha talabaning bilimini baholash tegishli fan bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlarini olib borgan professor-o‘qituvchi tomonidan amalga oshiriladi.
Yakuniy nazorat turini o‘tkazish va mazkur nazorat turi bo‘yicha talabaning bilimini baholash o‘quv mashg‘ulotlarini olib bormagan professor-o‘qituvchi tomonidan amalga oshiriladi.
Tegishli fan bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlarini olib borgan professor-o‘qituvchi yakuniy nazorat turini o‘tkazishda ishtirok etishi taqiqlanadi.
Yakuniy nazorat turini o‘tkazishda kelishuv asosida boshqa oliy ta’lim muassasalarining tegishli fan bo‘yicha professor-o‘qituvchilari jalb qilinishi mumkin.
Oraliq nazorat turini topshirmagan, shuningdek ushbu nazorat turi bo‘yicha “2” (qonqarsiz) baho bilan baholangan talaba yakuniy nazorat turiga kiritilmaydi.
Yakuniy nazorat turiga kirmagan yoki kiritilmagan, shuningdek ushbu nazorat turi bo‘yicha “2” (qoniqarsiz) baho bilan baholangan talaba akademik qarzdor hisoblanadi.
Talaba uzrli sabablarga ko‘ra oraliq va (yoki) yakuniy nazorat turiga kirmagan taqdirda ushbu talabaga tegishli nazorat turini qayta topshirishga fakultet dekanining farmoyishi asosida ruxsat beriladi.
Bir kunda 1 tadan ortiq fan bo‘yicha yakuniy nazorat turi o‘tkazilishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Yakuniy nazorat turlarini o‘tkazish kamida 2 kun oralig‘ida belgilanishi lozim.
Talabaga oraliq va (yoki) yakuniy nazorat turini qayta topshirish uchun berilgan muddat davomida talaba tomonidan qayta topshirishlar soni 2 martadan ko‘p bo‘lmasligi kerak.
Talaba oraliq va (yoki) yakuniy nazorat turini birinchi marta qayta topshirishdan o‘ta olmagan taqdirda, fakultet dekani tomonidan komissiya tuziladi. Komissiya tarkibi tegishli fan bo‘yicha professor-o‘qituvchi va soha mutaxassislari orasidan shakllantiriladi.
Ikkinchi marta oraliq va (yoki) yakuniy nazorat turini o‘tkazish va talabani baholash mazkur komissiya tomonidan amalga oshiriladi.
Berilgan muddat davomida mavjud bo‘lgan qarzdorlikni topshira olmagan talaba bo‘yicha fakultet dekani bildirgi bilan oliy ta’lim muassasasi rektorini (boshlig‘ini, filial direktorini) xabardor qiladi va ushbu talaba rektor (boshliq, filial direktori) buyrug‘i asosida kursdan qoldiriladi.
Talaba uzrli sabablarsiz malakaviy amaliyotga qatnashmagan, shuningdek malakaviy amaliyot yakunlari bo‘yicha “2” (qoniqarsiz) baho bilan baholangan hollarda, u akademik qarzdor hisoblanadi va kursdan qoldiriladi.
Kursda qoldirilgan talaba fanni (fanlarni) o‘zlashtirmagan semestr boshidan to‘lov-kontrakt asosida mazkur o‘quv yilining tegishli semestri uchun tasdiqlangan o‘quv rejaga muvofiq o‘qishni davom ettiradi.
Baholash natijasidan norozi bo‘lgan talabalar fakultet dekani tomonidan tashkil etiladigan Apellyatsiya komissiyasiga apellyatsiya berish huquqiga ega.
Apellyatsiya komissiyasi tarkibiga talabani baholashda ishtirok etmagan tegishli fan professor-o‘qituvchilari orasidan komissiya raisi va kamida to‘rt nafar a’zo kiritiladi.
Talaba baholash natijasidan norozi bo‘lgan taqdirda, baholash natijasi e’lon qilingan vaqtdan boshlab 24 soat davomida apellyatsiya berishi mumkin. Talaba tomonidan berilgan apellyatsiya Apellyatsiya komissiyasi tomonidan 2 kun ichida ko‘rib chiqilishi lozim.
Talabaning apellyatsiyasini ko‘rib chiqishla talaba ishtirok etish huquqiga ega.
Apellyatsiya komissiyasi talabaning apellyatsiyasini ko‘rib chiqib, uning natijasi bo‘yicha tegishli qaror qabul qiladi. Qarorda talabaning- tegishli fanni o‘zlashtirgani yoki o‘zlashtira olmagani ko‘rsatiladi.
Apellyatsiya komissiyasi tegishli qarorni fakultet dekani va talabaga yetkazilishini ta’minlaydi.
Tegishli o‘quv yili yakuni bo‘yicha ishchi o‘quv rejadagi fanlar bo‘yicha “3” (qoniqarli) yoki “4” (yaxshi) yoxud “5” (a’lo) baho bilan baholangan talaba oliy ta’lim muassasasi rektorining (boshlig‘ining, filial direktorining) buyrug‘iga asosan keyingi kursga o‘tkaziladi.
Baholash natijalari kafedra yig‘ilishlari, fakultet va oliy ta’lim muassasasi Kengashlarida muntazam ravishda muhokama etib boriladi va tegishli qarorlar qabul qilinadi.
O‘zbekiston Respublikasining oliy ta’lim muassasalarida talabalar o‘zlashtirishini baholash tizimini 5 baho yoki 100 ballik tizim va ilg‘or xorijiy davlatlar oliy ta’lim tizimida qo‘llaniladigan baholash tizimiga qiyosiy taqqoslash hamda ularga o‘tkazish mazkur Nizomning ilovasiga muvofiq jadvallar asosida amalga oshiriladi.
TESTLAR
Matematik tafakkur formalari:

1. 
   Tushunchalar, mulohazalar va xulosalar;
   
2. 
   Mantiqiy va konstruktiv fikrlash;
   
3. 
   Abstrakt va konkret fikrlash;
   
4. 
   Mantiqiy va empirik fikrlash;
   

Matematika o’qitishda analiz va sintez usuli:

1. 
   Hammasi;
   
2. 
   Masala yechish usuli;
   
3. 
   Matematika o’qitish usuli;
   
4. 
   Matematik qonuniyatlarni isbotlash usuli;
   

Matematika o’qitish uslubiyati predmeti:

1. 
   Matematika o’qitishning umumiy qonuniyatlariga asoslangan holda o’qitishning usul va vositalarini o’rganadi;
   
2. 
   Matematika o’qitishjarayoning psixologo-pedagogik asoslarini o’rgatadi;
   
3. 
   Matematika o’qitish usullarini o’rgatadi;
   
4. 
   Matematika o’qitish jarayoniing qonuniyatlarini o’rgatadi
   

Funksiya aniqlanish soxasining mohiyati:

1. 
   Funksiya argumenti qabul qilishi mumkin bo’lgan qiymatlar to’plami;
   
2. 
   Funksiya argumenti va funksiya qabul qiladigan qiymatlari to’plami;
   
3. 
   Funksiya qabul qiladigan qiymatlari;
   
4. 
   Funksiya aniqlanish soxasini eshitmaganman
   

Matematikadan uy vazifalarini berishdan maqsad nima?

1. 
   O’quvchilarning mustaqil tafakkur qilishga o’rgatib borish;
   
2. 
   Darsda o’tilgan tushunchalarni yanada mustahkamlash;
   
3. 
   Maktab bilan oila o’rtasida uzviy aloqadorlikni o’rnatish;
   
4. 
   Ko’rgazma qurollar tayyorlashga o’rnatish;
   

Tushunchaning xajmi nima?

1. 
   Tushunchani to’liq aniqlovchi obyektlar to’plami;
   
2. 
   Tushunchani aniqlaydigan obyektlar to’plami;
   
3. 
   Tushunchani aniqlovchi teoremalar
   
4. 
   Tushunchani aniqlovchi ta’riflar;
   

Tushuncha mazmunining mohiyati qaysi?

1. 
   Tushunchani aniqlovchi xossalar to’plami;
   
2. 
   Tushunchani aniqlaydigan teoremalar;
   
3. 
   Tushunchani to’ldiruvchi ta’riflar;
   
4. 
   To’ldiruvchi xossalar
   

Matematika dars konspektiga qanday talablar qo’yiladi?

1. 
   Hammasi;
   
2. 
   Darslikdan sistemali va to’liq konspektlashtirib olish;
   
3. 
   Kerakli ko’rgazmali qurollardan,o’qitishning usul va vositalaridan aktiv foydalanish;
   
4. 
   O’quv rejasiga, tematik ish rejasiga mos kelishi;
   

Matematika fanini o’qitishning asosiy maksadlarini Ko’rsating.

1. 
   Umumta’lim, tarbiyaviy, amaliy
   
2. 
   Umumta’lim, ilmiy, amaliy
   
3. 
   Ilmiy, tarbiyaviy, amaliy
   
4. 
   Uslubiy, ilmiy, tarbiyaviy
   

Matematika fanini o’qitish kyetma- kyetligini aniklang.

1. 
   Matematik tushunchalar, ta’riflar, asosiy tushunchalar, tushunchalar klassifikasiyasi, aksioma va tyeoryemalar, isbotlar.
   
2. 
   Matematik tushunchalar, asosiy tushunchalar, tushunchalar klassifikasiyasi, tyeoryemalar, isbotlar.
   
3. 
   Asosiy tushunchalar, tushunchalar klassifikasiyasi, aksioma va tyeoryemalar, isbotlar.
   
4. 
   Matematik tushunchalar, ta’riflar, asosiy tushunchalar, tushunchalar klassifikasiyasi
   

Matematika fanidan o’quv matyerialini bayon kilish prinsiplarini ko’rsating.

1. 
   ko’rsatmalilik, onglilik, faollik, puxta uzlashtirish, sistyemalilik, ilmiylik, ketma-ketlik prinsiplari.
   
2. 
   Ko’rsatmalilik, puxta uzlashtirish, sistyemalilik, ilmiylik, ketma-ketlik prinsiplari.
   
3. 
   Ko’rsatmalilik, onglilik, faollik, puxta uzlashtirish, sistyemalilik.
   
4. 
   Ko’rsatmalilik, onglilik, faollik, puxta uzlashtirish, ketma-ketlik prinsiplari.
   

Matematika fanini o’qitishda fikr yuritishning asosiy usullarini ko’rsating.

1. 
   Induksiya, dyeduksiya, analiz, sintyez
   
2. 
   Ta’rif, tyeoryema, aksioma
   
3. 
   Tyeoryema, Aksioma, Analiz, Sintyez
   
4. 
   Tyeoryema, Induksiya, Analiz, Sintyez
   

Arifmyetikani o’qitishning maksadi:

1. 
   Butun va kasr sonlar ustida amallar bajarish va amaliy masalalarni yechishda ularni kullashni urganish.
   
2. 
   Butun va kasr sonlar, Gyeomyetrik uchburchaklar xakida ma’lumot byerish:
   
3. 
   Sonlar, Funksiyalar va ularni masalalar yechishda kullay bilishni urganish.
   
4. 
   Sonlar funksiyalar xakida tushunchalar byerish.
   

Matematika so’zining lug’aviy ma’nosi qanday?

1. 
   Gryekcha mathema - fanlarni bilish
   
2. 
   Gryekcha mathema - ulchash
   
3. 
   Gryekcha mathema – xisoblash
   
4. 
   Gryekcha mathematika - xisoblash
   

Matematika fanining o’rganish obyekti nima-?

1. 
   Materiyadagi mavjud narsalarning fazoviy formalari va ular orasidagi mikdoriy munosabatlar
   
2. 
   Materiyadagi mavjud narsalarning fazoviy formalari va ular orasidagi sifatiy munosabatlar.
   
3. 
   Sonlar, funksiyalar, gyeomyetrik shakllar.
   
4. 
   Materiyadagi mavjud narsalarning mazsuni va shakli orasidagi mikdoriy munosabatlar.
   

Matematika o’qitish metodikasi tuzish xususiyatiga ko’ra quyidagicha metodlarga bo’linadi.

1. 
   Umumiy, maxsus, konkryet;
   
2. 
   Umumiy, xususiy, konkryet;
   
3. 
   Xususiy, maxsus, konkryet;
   
4. 
   Aloxida, xususiy, konkryet;
   

Ta’lim nima-?

1. 
   O’qituvchi va o’quvchi orasidagi ongli va maksadga yunaltirilgan faol faoliyat.
   
2. 
   Bilim berish;
   
3. 
   O’quvchining ongli va maksadga yunaltirilgan faol faoliyati;
   
4. 
   O’qutuvchi va o’quvchining bilim byerish jarayenidagi faoliyati;
   

Matematik tushuncha nima?

1. 
   Matematik obyektdagi narsalarning asosiy xossalarini aks ettiruvchi tafakkur formasi. Obyektlarning asosiy xossalarini aks ettiruvchi tushuncha;
   
2. 
   Matematik obyektdagi asosiy shakli va mazmunini aks ettiruvchi tafakkur formasi;
   
3. 
   Matematik obyektdagi narsalarning asosiy ulchamlari va formalari;
   

Fanni xajmini, uni ukitishning mazmuni va tartibini belgilovchi xujjat qanday nomlanadi?

1. 
   Dars dasturi.
   
2. 
   Fan dasturi.
   
3. 
   Ukuv dasturi.
   
4. 
   Mashgulot dasturi.
   

5. 
   Ta`limni ilmiy asosda tashkil etish, uning izchilligi, kurgazmaliligi, ukitishning faolligi va ongliligi, bilim, kunikma va malakalarni puxta uzlashtirish kanday printsipga mansub?
   

1. 
   Ilmiy printsiplar.
   
2. 
   An`anaviy printsip.
   
3. 
   Didaktik printsip.
   
4. 
   Ijodiy printsip
   

O’quvchilarning yangi muammoni xal kilishdagi mustakil izlanishi va ijodiy faoliyatini tashkil etish usuli kaysi metodda amalga oshiriladi?

1. 
   Tadkikot metodi.
   
2. 
   Muammoli bayon.
   
3. 
   Eslash metodi.
   
4. 
   Amaliy ukitish metodlari.
   

Quyidagi tushunchalardan kaysi biri ta`limiy maksadga kiradi?

1. 
   O’z-o’zini tekshirish va uzaro yordam.
   
2. 
   Vatanparvarlik.
   
3. 
   Malakalarni shakllantirish.
   
4. 
   Tafakkur va bilish kobiliyatlarini shakllantirish.
   

.Bilimlarni tekshirish jarayonida kaysi metodda darsning ko’p vakti ketadi?

1. 
   Ogzaki.
   
2. 
   Yozma.
   
3. 
   Amaliy.
   
4. 
   Yakka tartibda surash.
   

Qaysi nazorat turi mustakil fikrlash va ijodiy tafakkur kobiliyatini, uz fikrini anik bayon etish imkonini beradi?

1. 
   Yozma nazorat.
   
2. 
   Ogzaki nazorat.
   
3. 
   Test nazorati.
   
4. 
   Tashki nazorat
   

.Eshitish orkali kabul kilishda ma`lumotni xotirada saklash imkoniyati kanday?

1. 
   30 % gacha.
   
2. 
   40 % gacha.
   
3. 
   50 % gacha.
   
4. 
   60 % gacha.
   

O’quvchilarning ukuv fani materialini uzlashtirish borasida kiladigan sistemasi va ongli mexnati.

1. 
   Izlanish.
   
2. 
   O’qish.
   
3. 
   O’qitish.
   
4. 
   O’zlashtirish.
   

Shaxsiy muvofiqlik – bu ...

1. 
   o`z-o`zini tashkil etish
   
2. 
   o`z-o`zini namoyon etish
   
3. 
   o`z-o`zini reabilitatsiya qilish
   
4. 
   o`zining kasbiy taraqqiyotini loyihalash
   

Kasbiy professionalizmning eng yuqori cho`qqisi qaysi javobda berilgan?

1. 
   pedagogik mahorat
   
2. 
   pedagogik faoliyat
   
3. 
   kasbiy taraqqiyotini loyihalay olish
   
4. 
   kasbiy muloqot uslublarini bilish
   

Fikrlash egiluvchanligi –

1. 
   fikrlashning ochiqligi
   
2. 
   fikrlashning al`ternativligi
   
3. 
   vaziyatga qarab fikrlash
   
4. 
   barcha javoblar to`g`ri
   

Informatika o‘qitish metodikasi fan sifatida O‘zbekistonda qachondan o‘qitila boshladi

1. 
   1985
   
2. 
   1980
   
3. 
   1990
   
4. 
   1995
   

Zamonaviy texnologiyalar informatika o‘qitish metodikasi oldiga qanday savollar qo‘yiladi?

1. 
   Nima uchun o‘rganish kerak, nimani o‘rganish kerak qanday o‘rgatish kerak ?
   
2. 
   Informatikani nima uchun o‘rganish kerak?
   
3. 
   Informatikada nimani o‘rganish kerak?
   
4. 
   aniqlik, soddalik kerakmi?
   

Informatika fanini o‘qitish uchun 5 sinflarga yil davomida necha soat vaqt ajratilgan

1. 
   17
   
2. 
   34
   
3. 
   24
   
4. 
   mustaqil ta’lim
   

Informatika fanini o‘qitish uchun 8 sinflarga yil davomida necha soat vaqt ajratilgan

1. 
   34
   
2. 
   24
   
3. 
   20
   
4. 
   o‘tilganlarni takrorlash
   

Informatika fanini o‘qitish uchun 6 sinflarga yil davomida necha soat vaqt ajratilgan

1. 
   17
   
2. 
   20
   
3. 
   34
   
4. 
   Adobe Photoshop, Opera
   

Informatika fanini o‘qitish uchun 9 sinflarga yil davomida necha soat vaqt ajratilgan

1. 
   68
   
2. 
   34
   
3. 
   24
   
4. 
   ikki tomonlama aloqa
   

Informatika fanini o‘qitish uchun 9 sinflarga yil davomida necha soat vaqt ajratilgan
17

1. 
   24
   
2. 
   48
   
3. 
   radio eshittirishlar
   

Word matn muharriri nechanchi sinfda o‘qitiladi?

1. 
   6-sinf
   
2. 
   7-sinf
   
3. 
   8-sinf
   
4. 
   arzon o‘qitish tizimi
   

Elektron pochta haqidagi tushunchalar nechanchi sinfda o‘qitiladi?

1. 
   7-sinf
   
2. 
   8-sinf
   
3. 
   9-sinf
   
4. 
   bir vaqtning o‘zida bir necha kishining foydalanishi
   

MS Excel elektron jadvali nechanchi sinfda o‘qitiladi?
8sinf

1. 
   9sinf
   
2. 
   6sinf
   
3. 
   Mirosoft Word