1-Amaliy ish To’g`ri burchakli koordinatalar sistemasi

4-rasm Kronshtadt futshtok
Orientirlash. Xaqiqiy azimut va rumblar
Berilgan chiziq yunalishini yerning to’rt tomoniga nisbatan qanday ketishini aniqlash uchun, chiziqlarni orientirlash kerak. Chiziq yunalishining asosiy (boshlang`ich) yo’nalishiga nisbatan aniqlash orientirlash deyiladi. Orientirlash uchun azimut, rumb, direkstion burchaklar qo’llaniladi. O’q meridianining shimoliy yo’nalishidan soat mili yo’li bo’yicha chiziq yo’nalishigacha sanaladigan gorizontal burchakka azimut deyiladi. Azimutlar 0⁰ dan 360⁰ gacha o’zgaradi.
Haqiqiy yoki magnit meridiani yo’nalishiga nisbatan chiziq yo’nalishini aniqlashga orientirlash deyiladi. Orientirlash uchun azimut, rumb, direkstion burchaklar qo’llaniladi. Meridianning shimoliy yo’nalishidan soat mili yo’li bo’yicha chiziq yo’nalishigacha sanaladigan burchak azimut deyiladi

5-rasm Azimutlar va direkstion burchaklar
Azimutlar 0⁰ dan 360⁰ gacha o’zgaradi. Bir chiziqning ikki 1 va 2 nuqtasida meridianlar parallel bo’lmaganligi sababli azimutlar o’zaro teng bo’lmaydi, ya’ni meridianlar yaqinlashishi deyiladigan sharq yoki g`arb tomonga o’zgaradigan  burchakka farq qiladi. А A . ' 21 12    Agar azimut chiziq 1-2 yo’nalish uchun hisoblansa, u to’g`ri va aksincha bo’lsa, teskari azimut deyiladi Uning qiymati:
6-rasm Chiziqlar azimutlari va rumblari orasidagi bog`lanish
Rumb deb, meridianning yaqin uchi yo’nalishidan chiziq yo’nalishigacha hisoblanadigan burchakka aytiladi Rumblarning ShShq, JShq, JG`, ShG` nomlari bo’lib, 0⁰ dan 90⁰ gacha o’zgaradi. Azimutlardan rumblarga yoki aksincha rumblardan azimutlarga quyidagi munosabatlar asosida o’tiladi:

Agar azimutlar va rumblar haqiqiy meridian yo’nalishidan hisoblansa, haqiqiy azimutlar va rumblar, azimutlar va rumblar magnit meridiani yo’nalishidan hisoblansa, magnit azimutlari va rumblari deyiladi.

7-rasm Haqiqiy va magnit meridianlari orasidagi bog`lanish
A=A<sub>M</sub>+  ,
Haqiqiy va magnit meridianlari yo’nalishlari bir-biridan sharqqa yoki g`arbga qarab o’zgaradigan magnit mili og`ishining  burchagiga farq qiladi.