1-amaliy mashg’ulot Mavzu: Traktor va avtomobil dvigatellarini umumiy tuzilishi bilan tanishish

Tarkibi ishi buyicha nazorat savollari.

1. 
   Dvigatel deb nimaga aytiladi, kanday dvigatellarni bilasiz?
   
2. 
   Dvigatelni umumiy tuzilishini tushuntirib bering?
   
3. 
   Turt taktli karbyuratorli dvigatelkanday ishlaydi?
   
4. 
   Ikki taktli dizel dvigateli kanday ishlaydi?
   
5. 
   Karbyuratorli va dizel dvigatellarini bir-biridan farki tomonlarini tushuntiring?
   

XISOBOT

1. 
   Dvigatellarni tasnifini tushuntiring.
   

Zamonaviy avto transport vositalariga asosan, porshenli ichki yonuv dvigatellari urnatiladi.
Bug va elektr toki bilan ishlaydigan avtomobillar ba’zi kamchiliklarga kura xozirgi kunda deyarli kullanilmaydi. Bug bilan ishlaydigan dv igatellarning asosiy kamchiligi-foydali ish koeffitsientining kichikligi (0.16…0.18) xamda dvigatel bug kurilmalarining ulcham va vazinlarini kattaligidir.
Elektr bilan ishlaydigan dvigatellarning keng tarkalmaganligiga sabab, ularni uzok masofalarga katnay olmasligi, chunki ularga urnatilgan kurgoshin akkumulyatorlarining elektr sigimi avtomobilning 40…60 km. masofagacha xarakatlanishiga muljallangan. Xozirgi kunda elektromobillar ustida katta ilmiy tajriba ishi utkazilmokda maksad, ularning elektrobaklarini sigimini 2…3 barobarga oshirishdir.
Traktorlarga porshenli issiklik dvigatellari urnatilgan bulib, ularning ichida yonilgi yonadi va ajralib chikadigan issiklikning bir kismi mexanik energiyaga ay lanadi.
Traktorlar tipajiga uxshash traktor dvigatellarining tipaj yaratilgan. Bunda bir dvigatel boshkasidan effektiv kuvvati jixatidan farklanadigan «oylasi»ni tuzish nazarda tutilgan. Bu ularning yigish birliklari va kismni yuksak darajada unfikatsiyalash imkonini beradi.
Traktor va avtomobillarga urnatiladigan porshenli ichki yonuv dvigatellari kuyidagi belgilari bilan tasnif lanadi:

1. 
   Ishlatiladigan yonilgining turiga karab:
   

-Engil suyuk yonilgi-benzinda ishlaydigan

2. 
   Yonuvchi aralashma xosil kilish usuliga karab:
   

-TSilindr tashkarasida aralashma xosil kiluvchi karbyuratorli dvigatellar va tsilindr ichida aralashma xosil kiluvchi dizel dvigatellari.

3. 
   Ish aralashmasining alangalanishi buyicha:
   

-Elektr uchkuni bilan alangalanadigan karbyuratorli dvigatellar va sikish natijasida uz-uzidan alangalanuvchi dizel dvigatellari.

4. 
   Ishjarayonini xosil kilish usuliga karab:
   

-Turt taktli va ikki taktli dvigatellar.

5. 
   Konstruktiv belgilari buyicha:
   

-TSilindrlar soni va ularning joylashuv tartibiga karab (tik katorli, yotik katorli yoki V-simon), gaz taksimlash mexanizmining joylashuvi buyicha klapanlar yukoriga yoki pastga joylashgan.

2.