1-dars Kimyoning asosiy tushunchalari

H 2 SiO 3 Silikat kislota
H 2 BeO 2 Berillat kislot

Tuzilish formulasi
Tuzilish formulasini yozish uchun quyidagi qoidalar asosida yoziladi:
- Kislorodli kislotalar uchun:
1) Vodorodlar yoziladi.
2) Har bir vodorodga 1 tadan kislorod biriktiriladi.
3) Vodorodga birikkan kislorodlarning 2-valentligi(qo`li) markaziy atomlarga teng taqsimlanadi.
4) Qolgan kislorodlar markaziy atomga teng taqsimlanadi.
Istisno H 3 PO 3 va H 3 PO 2 …
- Kislorodsiz kislotalarning tuzilishi:
H-F, H-Cl, H-Br, H-S-H, H-S-C≡N, H-C≡N, H-N=N≡N

Xossalari	Kislota sinflari	Misollar
Kislota tarkibida kislorodi borligiga qarab:	Kislorodli Kislorodsiz	H 2 SO 4 , H 3 AsO 4 HCl, HSCN, H 2 S
Asosliligi	Bir asosli Ko`p asosli	HNO 2 , HCl H 2 SO 4 , H 2 S, H 3 PO 4
Suvda eruvchanligi	Eriydigan Erimaydigan	HNO 3 , HCl H 2 SiO 3
Uchuvchanligi	Uchuvchan Uchuvchan bo`lmagan	H 2 S, HCl H 2 SO 4 , H 3 PO 4
Dissotsiyalanish darajasi	Kuchli Kuchsiz	HCl, HBr, HJ, H 2 SO 4 H 2 SO 3 , H 2 CO 3
Barqarorligi	Barqaror Beqaror	H 2 SO 4 , HCl H 2 CO 3 , H 2 SO 3

Qattiq kislotalar – H 3 BO 3 , H 2 SiO 3 , H 3 PO 4 . Ko`pchiligi suyuq. HF, HCl, H 2 S, HJ lar gaz
hisoblanadi. Gazlar suvda eritilsa kislotaga aylandi. Misol uchun HF – vodorod ftorid gazi,
suvdagi eritmasi –ftorid kislota deb ataladi.
Tuzlar
Tuzlar:
1) metal atomi (yoki ammoniy ioni) va kislota qoldig’idan iborat murakkab moddalar.
2) Umumiy formulasi: MK. Bu yerda: M-metall atomi, K-kislota qoldig’i
Tuzlar turlari, umumiy formulasi va nomlanishi

Tuzlar turlari	Umumiy formulasi	Nomlanishi
O`rta tuzlar	MK	Metall nomi+(valentligi)+Kislota qoldig`i nomi: K 2 SO 4 – kaliy sulfat, FeSO 4 – temir(II) – sulfat.
Nordon tuzlar	MHK	Metall nomi+ (valentligi)+(di,tri) +gidro+kislota qoldig`i nomi: KHSO 4 – kaliy gidrosulfat, KH 2 PO 4 – kaliy digidrofosfat
Asosli tuzlar	M(OH)K	Metall nomi+ (valentligi) +(di, tri) +gidrokso + kislota qoldig`i nomi: (CuOH) 2 SO 4 – Mis(II)–gidroksosulfat; Fe(OH) 2 Cl – temir(III) digidroksoxlorid
Qo`sh tuzlar	M 1 K*M 2 K