1. Dasturiy ta’minot va uning turlari

while() { operatorlar; }
Agar shart chin qiymat qabul qilib tursa {} ichidagi operatorlar bajarilaveradi, qachonki shart yolg‘on bo’lgandagina takrorlanish o’z ish faoliyatini to’xtatadi.
do-while takrorlanish operatori shartli takrorlanuvchi jarayonlar tarkibida takrorlanish oxirida shart tekshirilish holatlarida shart keyin takrorlanuvchi algoritmlar qo’llaniladi. Shart keyin takrorlanuvchi jarayonlar bajarilish holati har bir takrorlanish bir qadam bajarilgandan keyin shart tekshiriladi. Agar takrorlanish holati boshidan shart yolg‘on qiymat qabul qilsa takrorlanish bir marta bajarilib qoladi. Ta‘rif: Agar shartli takrorlanuvchi jarayonlar tarkibidagi shart takrorlanish oxirida tekshirilsa, bunday jarayonlar shart keyin takrorlanuvchi jarayonlar deyiladi. Shart keyin takrorlanuvchi jarayonlarni takrorlanish oldindan shart tekshirilish iloji bo’lmagan vaqtlarda foydalanish mumkin. Shart keyin takrorlanuvchi jarayonlarda takrorlanish tanasi tarkibidagi operatorlar bir marta bajariladi va keyin shart tekshiriladi.Agar shart yolg‘on bo’lsa, takrorlanish to’xtatiladi. Shart oldi takrorlanuvchi operatorlarning C++ dasturlash tilida ifodalash uchun do while operatori yordamida tasvirlanadi.
do { operatorlar; } while(); do kalit so’zidan keying operatorlar takrorlanish tanasi hisoblanadi, while kalit so’zidan keying shart tekshiriladi.Agar chin bo’lsa, yana do kalit so’zidan keying operatorlar bajariladi, aks holda
takrorlanish tugatiladi.

14.Dasturlashda massivlar haqida tushuncha. Undan foydalanish qoidalari va talablari. Bir va ikki o’lchamli massivlar Tayanch iboralar: Massiv, bir o’lchamli, ikki o’lchamli massiv, Massivni e’lon qilish, boshlang’ich qiymat berish, to’ldirish, indeks, o’lcham, murojaat qilish, massiv chegarasi.

Dasturlash tillarida ro’yxat yoki jadval ko’rinishidagi ma‘lumotlarni massiv deb atashadi. Massiv so’zining ma‘nosi o’lcham, o’lchov demakdir. Jurnaldagi o’quvchilar ro’yxati, paradda to’g’ri to’rtburchak hosil qilib turgan soldatlar, bog’da tartib bilan ekilgan daraxtlar, talabalarning reytingini aniqlovchi qaydnoma, determinantlar, matritsalar, Pifagorning ko’paytirish jadvali massivga misol bo’la oladi. Massiv o’z ichiga qamrab olgan har bir ob‘ekt, ya‘ni har bir o’quvchi, soldat, daraxt yoki determinant, matritsani hosil qiluvchi har bir son o’sha massivning elementi yoki massiv komponentasi deyiladi. Ta‟rif: Bir turga mansub bo’lgan yagona nom bilan saqlanuvchi tartiblangan ma‘lumotlar majmuasi massiv deyiladi. Massivlar holatiga ko’ra ikki turga bo’linadi. - Bir o’lchovli massivlar; - Ikki o’lchovli massivlar; Bir o’lchovli massivlar ma‘lumotlarni bir satrli ko’rinishda saqlansa, ikki o’lchovli massivlar esa ma‘lumotlarni satrlar satri ko’rinishida saqlaydi.a- O’zgaruvchi qiymatlar a---- a[1] a[2] a[3] a[4] a[5] Bir o‗lchovli massivlarni C++ dasturlash tilida bir nechta usullarda e‘lon qilish mumkin. Bir o‗lchovli massivlarni boshlang‘ich qiymatlari berilmasdan C++ dasturlash tilida quyidagicha e‘lon qilinadi. []; Massiv uzunligi, ya‘ni elementlari sonini aniqlash uchun sizeof(massiv nomi) funksiyasidan foydalaniladi.
C++ dasturlash tilida massiv elementlari boshlang‘ich qiymatlari berilgan holatlarda e‘lon qilish quyidagicha: