1. Instutsional iqtisodiyotda ijtimoiy ne’matlar va ularning tarkibida sog’liqni saqlash va ta’lim xizmatlari

Raqobatliligi va 
isteʼmoldan istisno 
qilinishiga koʻra 
iqtisodiy neʼmatlar 4 
guruhga ajratiladi:
Sof xususiy neʼmatlarSof xususiy neʼmatlar
Sof ijtimoiy neʼmatlar.
Oraliq yoki isteʼmol yuki ortib boruvchi 
neʼmatlar
Aralash ijtimoiy neʼmatlar.

---

z
Aralash ijtimoiy neʼmatlar
Bunday neʼmatlar raqobatliligi past, lekin yuqori darajada istisno qilish 
mumkin. Shuning uchun ularga baho belgilash oson. Bularga misol qilib 
axborot olish, sogʻlikni saqlash, taʼlim olish kabilarni kiritish mumkin. 
Bunday xizmatdardan foydalanish uchun alohida subʼektlarga toʻlov joriy 
qilish mumkin. Ijtimoiy neʼmatlarni ishlab chiqarish, ijtimoiy soha 
xarajatlari odatda toʻla yoki qisman davlat byudjeti tomonidan
moliyalashtiriladi.

---

z
Inson kapitali 
– bu insonlarning
bilimi, mahorati, sogʻligi boʻlib,
ularga ega boʻlish, jamiyatdag 
oʻz oʻrni bor aʼzosi sifatida
salohiyatini roʻyobga chiqarish 
uchun hayoti davomida zarur 
mablagʻni sarflash evaziga 
erishadi
Inson kapitaliga investitsiyalar -
odamlarning ovqatlanish sifatini, tibbiy 
xizmatlarni yaxshilash, sifatli taʼlim olishi, 
professional mahoratga ega boʻlishi, 
shuningdek ish oʻrinlari yaratish uchun 
sarflangan investitsiyalar inson kapitalini 
rivojlanishiga olib keladi. Bu esa oʻz 
navbatida qashshoqlikka barham berish, 
ijtimoiy jihatdan nisbatan jipslashgan, 
birdam jamiyatni barpo etishning asosiy 
shartidir

---

z
TA’LIM TIZIMIDAGI MUAMMOLAR:
•Hozirda respublikamizda innovatsion rivojlanishni amalga oshirish uchun
muhandislar, texnik mutaxassislar va rahbar xodimlarning oʻtkir yetishmasligi 
sezilmoqda Oʻrtachadan yuqori daromadli va ishlab chiqarishda kamida 20% sanoat 
ulushiga ega boʻlgan mamlakatlarda 1 mln aholiga oʻrtacha 1500-2000 nafar 
muhandis va tabiiy fanlar mutaxassislari toʻgʻri keladi. Oʻzbekistonda bugungi 
kunda ushbu koʻrsatkich 1 million aholi uchun 540 nafar mutaxassisni tashkil etadi.
•Oliy maʼlumotga ega boʻlish darajasi past - 2017 yilda abituriyentlarning 10 foizdan 
kamrogʻi oliy oʻquv yurtlariga oʻqishga kirgan.Oliy taʼlim muassasalarining 
yetishmasligi muammosi mavjud edi. Buni hisobga olib, oliy taʼlimda olib borilayotgan 
islohotlar samarasi bois keyingi yillarda oliygohlar soni 2016 yildagi 77 tadan 141 
taga koʻpaydi, 26 ta xorijiy oliy taʼlim muassasalari filiallari faoliyatining yoʻlga 
qoʻyilganligi, keyingi besh yilda umumiy oliy taʼlim kvotasi 2,5 barobar, toʻlov-kontrakt 
asosida 2,9 barobar, davlat granti asosida deyarli 2,4 martaga oshganligi inson 
kapitalini rivojlantirishdek muhim vazifalarning davlat siyosati darajasiga 
koʻtarilganligidan dalolat beradi.

---

z
TA’LIM TIZIMIGA BOSIMLI 
MUAMMOLAR;
MILLIY 
IQTISODIYOTDA
MEZOMIQYOSDA
INDIVIDUAL 
MIQYOSDA
Bir tomondan, ishsizlik, ularni ish bilan taʼminlash muammosi, 
ikkinchi tomondan bilimli, malakali, mahoratli kadrlar yetishmasligi
Taʼlim tizimida 90 yillarning aks sadosi, sifatida uzviylikning 
uzilishi, ilm-fan bilan pedagogik faoliyatni bir butun holda olib 
berishdagi yoʻqotishlar va boshqalar
Internetni kirib kelishi bilan talabalar tomonidan berilgan 
savolga javob, qoʻyilgan muammoga oʻqib, oʻrganib, 
tajribada sinab javob topish oʻrniga tayyor javob
qidirishga vaqt sarflashning kuchayishi

---

z
Oʻzbekiston oliy oʻquv yurtlari ilmiy salohiyatining 
rivojlanish koʻrsatkichlari

---

z
ITI boʻyicha tadqiq etilgan mamlakatlar 
4 guruhga boʻlinadi
1. ITI eng yuqori darajadagi mamlakatlar (0,9 dan yuqori)
2. ITI yuqori darajadagi mamlakatlar (0,8 dan 0,9 gacha)
3.
ITI oʻrtacha darajadagi mamlakatlar (0,5 dan 0,8 gacha)
4.
ITI past darajadagi mamlakatlar (0,5 dan kam boʻlgan)

---

z