1. Kazusga Javob

23-модда. Фуқаронинг ҳуқуқ лаёқати ва муомала лаёқатини чеклашга йўл қўйилмаслиги
Қонунда белгиланган ҳоллар ва тартибдан ташқари, ҳеч кимнинг ҳуқуқ ва муомала лаёқати чекланиши мумкин эмас.
Фуқароларнинг муомала лаёқатини чеклашнинг қонунда белгилаб қўйилган шартлари ва тартибига риоя қилмаслик давлат органининг тегишли чеклашни белгилайдиган ҳужжати ҳақиқий эмаслигига сабаб бўлади.
30. Ҳар қандай ташкилотга ишга киришда шахсий ҳужжатлар талаб қилиниши сир эмас. Постсовет мамлакатлар, жумладан, Ўзбекистонда ҳам бўлажак ходимдан яқин қариндошлари ҳақида маълумот талаб қилинади. Ривожланган давлатларнинг кўпчилигида бу амалиёт бекор қилинган. Улар учун ходимнинг яқин қариндошлари ҳақидаги информация эмас, шахсий билими, тажрибаси муҳим холос. Бизда ҳам мана шу амалиётни қўллаш вақти етдими? Ёхуд “Огоҳлик – давр талаби” принципидан келиб чиқиб, расмий ҳужжатлар юритишнинг миллий-анъанавий тизимида давом этганимиз маъқулми?Фикрингизни баён этишда, танқидий таққослаш, таҳлилга эътибор қаратинг.
“Tabiiy gaz va elektr energiyasida foydalanish tartibini takomillashtirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi 12.01.2018 22-son Qarori
138. Gaz ta’minoti tashkiloti quyidagi huquqlarga ega:
a) texnik zaruratga ko‘ra, iste’molchini ushbu Qoidalarga muvofiq belgilangan tartibda xabardor qilgan holda, tabiiy gazni yetkazib berishni qisqartirish yoki to‘xtatish;
Jinoyat kodeksi
116-модда. Касб юзасидан ўз вазифаларини лозим даражада бажармаслик
Шахснинг ўз касбига нисбатан бепарволиги ёки инсофсизлик билан муносабатда бўлиши туфайли касб юзасидан ўз вазифаларини бажармаганлиги ёки лозим даражада бажармаганлиги баданга ўртача оғир ёки оғир шикаст етказилишига сабаб бўлса, —
Олдинги таҳрирга қаранг.
уч йилгача муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиш ёки уч юз соатгача мажбурий жамоат ишлари ёхуд икки йилгача ахлоқ тузатиш ишлари билан жазоланади.
31. Барно хасип тайёрлаб, бозорда сотиш билан шуғулланади. Бу гал ҳам бозорга кетиш олдидан доимгидек калла-почани тозалаб, қозонга солди ва газга қўйиб, кўчага чиқиб кетди. Хасипларни мижозларига тарқатиб уйга қайтгач, фожиа юз берди. Барно чиқиб кетиши билан тармоқ ходимлари таъмирлаш ишлари кетаётганлиги сабабли маҳалла бошидан газни бир соатга ўчирган ва яна қайта улашган эди. Қайта ёнган газ бутун уй ичига тарқалган, Барно чироқни ёқмоқчи бўлганида, портлаш содир бўлган эди. Бутун танаси куйиб кетган Барно туман газ тармоғи ходимларидан огоҳлантирмасдан газни узганлиги, шу туфайли фожиа содир бўлганлигини айтиб, моддий зарарни қоплаб беришни талаб қилмоқда. Тармоқ раҳбарияти эса барча айб газдан фойдаланиш қоидаларига амал қилмаган мижознинг ўзида эканлигини айтиб, жавобгарликни ўзидан соқит қилмоқда.
Ҳудуд профилактика инспектори мана шу муаммоли вазиятни ҳал этиши учун қандай ишларни амалга ошириши шарт, деб ҳисоблайсиз? Томонларни муросага келтириш учун қандай омилларни ҳаракатга келтириш керак? Шу ўринда ёзма нутқнинг қайси жиҳатларига эътибор қилиш томонларнинг устунликка эришишида асосий омил вазифасини ўтаган бўларди?
32. Нозима тиббиёт академияси 5-босқич талабаси. Дарсдан сўнг хусусий клиникада ишлайди. Ишга кечикмаслик учун такси хизматидан фойдаланади. Одатдаги кунларнинг бирида йўл ёқасида яна такси тўхтатди ва унга ўтирди. Бироқ ҳайдовчи унга шилқимлик қила бошлади. Бу ҳам етмагандек, қиздан телефон рақамини беришни талаб қила бошлади. Бу орада қиз опасига вазиятни СМС орқали тушунтирди ва ҳайдовчининг дорихонага дори олиш учун тушганлигидан фойдаланиб, биринчи учраган автобусга ўтириб қочиб кетди. Таҳликага тушиб қолган қиз ҳайдовчи топиб олмаслиги учун телефонини ҳам ўчириб қўйди. Шу сабабли унинг яқинлари, вазият ҳақида огоҳлантирилган опаси шаҳар бўйлаб Нозимани қидира бошлашди. 102 га қўнғироқ қилиб, ички ишлардан ҳам ёрдам сўралди. Орадан 2 соат ўтгач, Нозима уйга кириб келди. Бироқ бу вақт орасида онасининг саломатлиги кескин ёмонлашган эди.
Бу каби ҳолатларнинг олдини олиш учун ҳолатни баён этган ҳолда ёшлар ўртасида тарғибот ишларини олиб бориш керакми? Тарғиботда матннинг қайси турларидан фойдаланиш мақсадга мувофиқ деб ўйлайсиз?
JAVOBI: Yuqoridagi holatni yoshlarga aytib bergandan so’ng ular bilab tavsifiy yani monologik matn asosida targ’ibot ishlarini olib borish kerak. Tavsifiy matnda so’zlovchi yuz bergan voqea hodisani yoki xabarning mazmunini tinglivchilarga yetkazib beradi. Bu voqea hodisani keltirib chiqaruvchi sabablar, dalillar va isbotlar tinglovchiga yetkazib beriladi. Yoshlar orasidagi bunday targ’ibot-tashviqot ishlari yoshlarning ongini o’sishida, jinoyatchilikka qarshi imunitet shakllanishida muhim ahamiyat kasb etadi.bundan tashqari ogohlikning davr talabi ekanligini ularning ongiga singdirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Yurtimizda jinoyatchilik ko’rsatkichlari yildan yilga kamayib borganligi lekin shunday bo’lsa-da, bazi bir g’alamislar xalqimiz orasida uchrab turishini aytib o’tish kerak. Shuning uchun doimo ogoh bo’lish zarur ekanlgini aytib o’tish kerak.
33. Фуқаро Обидова корхона раҳбари билан келишолмай қолди. Навбатдаги жанжал сўнгида аризасини ёзиб, ишдан бўшаб кетди. Раҳбар эса ишнинг тўхтаб қолишини олдини олиш мақсадида дарҳол танлов эълон қилди ва муносиб кадрни ишга олди. Орадан бир ой ўтгач, Обидова қилиб қўйган ишидан пушаймон бўлди. Раҳбарнинг қабулига келиб, ишга қайтариб олишини сўради. Муддаоси ҳосил бўлмагач, корхонада жанжал кўтара бошлади.
Вазиятга қонуний ечим кўрсатишини сўраб, ҳудуд профилактика инспектори чақирилди ва у тушунтириш ишларини олиб борди. Инспектор мана шу иши юзасидан ҳисобот матни ёзишда қандай воситаларга эътибор қаратиши керак бўлган лингвистик омилларга эътибор қаратинг.
Bu vaziyatda profilaktoka inspektori lingvistik jihatdan ham xatosiz va ham savodli hisobot matnini tuzishi kerak. Chunki matnning qanday darajada tuzilishi profilaktika inspektorining bilim darajasini ko’rsatib beradi. Bundan tashqari, yuridik ish yuzasidan qabul qilingan qaror mohiytini tushunarli qiladi. Hisobot tuzilishi jihatidan rasmiy uslubda bo’lishi, qonunda nazarda tutilgan moddalarning keltirilishi va matn mazmuniga monand bo’lishi kerak. Muayyan faktlarning qayd qilinishi ya’ni Obidovaning o’z arizasiga ko’ra bo’shaganligi faktining keltirilishi – hisobot matnini yozishda muhim omil sanaladi.
34. Университет талабалари Содиржон, Нурбек ва Жаҳонгир биринчи қор ёққанидан қувониб кетишди. Бошқа сабоқдошларини ҳам университет ҳовлисига чақириб чиқиб, қорбўрон ўйнай бошлашди. Ўйинга берилиб кетганидан уларни тартибга чақирмоқчи бўлган ректорни пайқашмади ҳам. Энг ёмони, ректорни тенгдошларидан деб ўйлаб, уни ҳам қорбўрон қилишди. Бу ҳолатни ўзига нисбатан ҳақорат деб билган, университетда қайтиб бундай тартиббузарликка йўл қўйилмаслиги учун ректор йигитларнинг ҳаммасини ўқишдан четлаттирди.