1 lekciya tema: Kirisiw. Statika. Qattı Dene statikası. Statika aksiomaları r e j e

2. Bo’listirilgen ku’shler. Mashina ya’ki inshaat bo’liminin’ belgili beti ya’ki uzınlıg’ı boyinsha qoyılg’an ku’sh u’zliksiz ta’sir ko’rsetse, bunday ku’sh bo’listirilgen ku’shler delinedi.

Uzinliq birligi ya’ki bet birligine ta’sir qiliwshi ku’shlerdin’ intensivligi q menen belgilenedi ha’m mas ra’wishte N/m ya’ki N/m² esabinda o’lshenedi.

Bo’listirilgen ku’shlerge ko’pir balkasinin’ u’stine jatqizilg’an beton ya’ki asfalt ta’siri misal bola aladi. Beton ya’ki asfalt balka boyinsha tegis tarqalg’an bolıp, 22-su’wrette ko’rsetilgenindey ta’sir qiladi. Ma’seleni sheshiwde bo’listirilgen ku’shler bir noqatqa qoyılg’an ku’sh penen almastiriladi. 1.22-su’wrette ko’rsetilgen bo’listirilgen ku’shler ten’ ta’sir etiwshisi AB ushastkanin’ ortasina qoyılg’an bolıp, mug’dari Q=q∙AB boladı.

Bo’listirilgen ku’shlerge ja’ne bir misal sipatinda platina diywalina suwdin’ ta’sirin keltiriw mu’mkin (1.23-su’wret); bul ku’shtin’ bo’listiriliwi suw betinen platina astina shekem u’shmu’yesh nızami menen o’zgerip baradi. Bul jag’dayda bo’listirilgen ku’shlerdin’ ten’ ta’sir etiwshisi u’shmu’yesh medianalarinin’ kesisken noqatınan o’tedi ha’m mug’dari ql/2 boladı.

1.23 – su’wret

Egerde bo’listirilgen ku’sh aylananin’ BD sızıg’ı boyinsha ta’sir etse (1.24-su’wret), onın’ ten’ ta’sir etiwshisi: Q=q∙BD boladı: bunda BD uzinliq BD sızıq vatari uzınlıg’ınin bildiredi. Q din’ ta’sir sizig’i BD vatar ortasinan o’tedi.



1.21 - su’wret 1.25 - su’wret

Inshaat bo’limlerine qoyılg’an ku’shler tegis bo’listirilgen bolmay, iqtiyariy ra’wishte bo’listirilgen boliwi mu’mkin. Topiraq, qum siyaqli shashiliwshi materiallar menen ju’klengen balka bug’an misal bola aladi. Bul jag’dayda eger bo’listirilgen ku’shlerdin’ Iitensivligi q=q(x) nızamliliq tiykarında o’zgerse (1.25-su’wret), bunday ku’shlerdin’ ten’ ta’sir etiwshisi Q, AB balka ha’m q(x) iymek sizig’i menen shegaralang’an bet arqali aniqlanadi:

Q-ku’shtin’ ta’sir sizig’i usı bettin’ awırlıq orayinan o’tedi ha’m to’mendegishe aniqlanadi:

3. Jup ku’sh. Belgili araliqta jaylasqan, bir-birine qarama-qarsi bag’darlang’an ha’m mug’dar jag’ınan ten’ bolg’an eki ku’sh jup ku’sh delinedi. 1.25-su’wrette balkag’a qoyılg’an jup ku’sh ko’rsetilgen. Jup ku’sh berilgende, jup ku’sh du’ziwshileri ha’m bul du’ziwshiler arasındag’ı araliq (1.26-su’wret, a) ya’ki onın’ momenti jup ku’sh ta’sirindegi aylanba ha’reket bag’dari ko’rsetiledi (1.26-su’wret, b).Jup ku’sh haqqinda keyinirek toliq toqtalip o’temiz.



a b

1.26 – su’wret