1. Marketing faoliyat kursataetgan mikromuxitning asosiy omillari

Marketing muxiti


Reja:


1.Marketing faoliyat kursataetgan mikromuxitning asosiy omillari
2. Nazorat kilib buladigan asosiy omillari.
3. Maxsadga erishish, aks ta’sir, moslashish

1.Marketing faoliyat kursataetgan mikromuxitning asosiy omillari
Marketing muxiti deganda firma yuki uning yukori tashkilotlari faoliyatiga ta’sir kursatuvchi ijtimoiy iktisodiy va xukukiy omillar majmui tushuniladi. Bu omilalrni kuyidagi rasm orkali kursatish mumkin.

Kurinib turibdiki marketing faoliyati kursataetgan muxitga besh xil omil ta’sir kursatar ekan : marketing va oliy raxbariyat tomonidan nazorat kilib buladigan omillar, nazorat kilib bulmaydigan omillar, firma uz maksadlariga erishishdagi yutuklar va muvafakkiyatsizliklar darajasi, moslanish va aks ta’sir.

Nazorat kilib buladigan omillar ikki kismdan iborat bular ekan: oliy raxbariyat tomonidan va marketing tomonidan nazorat kilib buladigan omillar.
Oliy raxbariyat tomonidan nazorat kilib buladigan omillar. Oliy raxbariyat tomonidan bir kator xilma-xil karorlar kabul kilinadi. Bular ichida marketologlar uchun eng muximi beshta: faoliyat soxalari, umumiy maksadlari, marketing roli, boshka tadbirkorlik faoliyatlari roli va korparatsiya madaniyati
Faoliyat soxalari. Bu tushuncha maxsulot (xizmat)ning umumiy darajasi, kompaniya vazifalari, xududiy chegaralari, mulkning kurinishi va va anik faoltyatni kamrab oladi.
Maxsulot(xizmat)ning umumiy darajasi- bu firma amalga oshirishga intilgan faoliyat turini ancha kengrok ta’riflashdir. Bular energiya, mebel, turar joy binolar va boshkalar bulishi mumkin.
Vazifalar kompaniyaning marketing soxasidagi ( ishlab chikarib etkazib beruvchi, ulgurji savdo, chakana savdo) xolatini . shuningdek kompaniya kilmokchi bulgan xarakatni aniklab beradi. Firma bitta fazifadan tashkari kuprogini amalga oshirish mumkin.
Faoliyatning xududiy chegaralari sifatida tuman, shaxar, viloyat, mamlakat, xalkaro bozor bulishi mumkin. Mulk kurinishi- shaxsiy mulkdordan tartib korparatsiyalar mulkigacha bulishi mumkin.
Marketing tomonidan nazorat kilib buladigan omilar. Bu maksadli bozorni tanlash, marketingni tashkil etish, marketing tuzilmasi va boshkarish kabi marketing elemetidir. Bularni kuyidagi rasm orkali ifdalash mumkin.



2. Nazorat kilib buladigan asosiy omillari.
Marketing vaoliy raxbariyat tomonidan nazorat kilibbulmaydigan omillar-bu korxona faoliyatiga bevosita va bilvosita ta’sir etuvchikorxona va uning marketing xizmati bulimi tomonidan boshkarib bulmaydigan elementlaridir. Bunda ishni e’tiborga olish keraklik xattoki eng yaxshi tuzilgan rejalar xam bu omillar ta’sirida barbod bulishi mumkin. Bu omillarni kuydagi rasm orkali ifodalash mumkin.

Iste’molchilar marketing xizmati bulimi maksadli bozorni tanlasa xam uning xarakteristikalarini nazorat kila olmaydi. Iste’molchilar eshi daromadi, oilaviy axvoli, ijtimoiy kelib chikishi, irki, dini va boshkalarni kuzda tutishi mumkin lekin uni boshkara olmaydi. Misol bolalar uchun kiyim – kechak tikuvchi korxona ularga mos kiyimlarni yangi turlarini tikilishini yulga kuyishi mumkin lekin ularni tugilishini kamaytirishni eki kupaytirishni ilojini kila olmaydi.

Rakobat. Xar bir firmaning bozordagi rakibi albatta uning marketing strategiyasi va uning bozordagi erishaetgan yutuklariga ta’sir etishga xarkat kiladi. Shuning uchun xam firam uzi uchun duch kelaetgan rakobat tuzilmasini aniklashi va chukur taxlil kilish zarurdir. Ma’lumki rakobatni turt xil tuzilmasi bulishi mumkin. : monopoliya, oligopoliya, monopolistik rakobat, sof rakobat. Firma aynan shu rakobat tuzilmalarini kaysi biriga duch kelaetganligini aniklashi va uni taxlil kilib chikishi kerak.
3. Maxsadga erishish, aks ta’sir, moslashish
Undan keyin esa rakiblarni marketing strategiyasini baxolab olishi kerak. Xususan, kaysi xududiy bozorlar tovarlar bilan tuldirilgankaysilari tuldirilmagan, rakiblarning marketing rejalari va maksadli bozorlari, rakib tovarlarining ustunli tomonlari, iste’molchilarning talablarini xizmat kursatish darajasini va sifati bilan kondira olish darajasi kabilarni.
Aytib utilganlardan tashkari firma sotish kanallaridan mavjud munosabatlarni urganib chikishi zarur buladi.
Va nixoyat uzining umumiy nuktai nazaridan rakiblarini aniklab olishi kerak. Misol uchun, kinoteatr bilan boshka kinoteatrlar rakobati bulibgina kolmay balki televedineya , sport tadbirlari, va boshkalar. Shuning uchun xam kinoteatr egasi uz-uziga shunday savol bermogi lozim buladi: Turli xildagi dam olish muassasalari bilan rakobat kilishi uchun filiallarni tanlash, baxosi, namoyish kilish vaktlari xizmat kursatish va boshkalar nuktai nazardan nimalar kilish zarur».
Xukumat. Iste’molchilar xukuki, ularning sogliklarini va boshka kichik korxonalar ximoya kilish maksadida karorlar, formalar chikarishi mumkin. Shunga uxshash tadbirlar firma tomonidan nazorat kilib bulmaydi. Iktisodiet xar bir firma uchun mamlakatni iktisodiy jixatdan kay darajada rivojlanganligi, milliy valyutaning kadri, eki bulmasa axoli jon boshiga tugri keladigan yalpi milliy maxsulot, inflyatsiya, inkiroz va shu kabi kursatkichlar darajasi muxim axamiyatga ega, lekin firma bularni xech kachon nazorat kila olmaydi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   I.A.Karimov, “Uzbekiston iktisodiy isloxotlarni chukurlashtirish yulida”, T.: “Uzbekiston”, 1995 y.
   
2. 
   I.A.Karimov, T.A.Karimova, “Milliy model muammolari”, T.: “Uzbekiston”, 1993 y.
   
3. 
   Filipp Kotler, “Osnovo’ marketinga”, M.: “Progress”, 1990 g. 236-239 betlar.
   
4. 
   Dj.Evans, B.Berman, “Marketing”, M.: “Ekonomika”, 1993 g. 296-298 betlar
   
5. 
   A.Soliev, A,Usmonov,“Marketing”,T.: “Uzbekiston”,1995y.