1-Мавзу: Ахборот тизимларининг инструментал воситаларига кириш. Режа

Интернет/интранет-технология

Интернет/интранет-технология кўп поғонали архитектура билан бирга ривожланмоқда. Ахборот билан ишловчи дастурлар тузилишини қуйидаги кўринишда ифодалаш мумкин:
браузер — дастур сервери — маълумотлар базаси сервери—динамик саҳифалар сервери — веб-сервер.


4. Ахборот тизимларига қўйиладиган асосий талаблар

Ахборот тизимлари мослашувчанлик, ишончлилик, эффективлик и хавфсизлик каби талабларга жавоб бериши зарур.

Мослашувчанлик

Ахборот тизимлари корхонанинг янги шатларга ва талабларига мослашувчан бўлиши керак. АТни ишлаб чиқувчилар албатта соҳага мос умумий қоидаларга ва стандартларга эътибор қаратишлари зарур. Ихтиёрий ахборот тизими вақт ўтиб эскиради, уни модернирзация қилиш ёки тўлиқ алмаштиришга тўғри келади. АТни ишлаб чиқувчилар амалий соҳа мутахассислари эмаслар. Ахборот тизимларини ишлаб чиқишда унда иштирок этадиган дастурчиларни танлашга катта эътибор қаратиш керак, чунки кейинчалик уни модернизация қилишга тўғри келиши мумкин.

Ишончлилик

Ахборот тизимларининг ишончлилиги деганда турли сабабларга кўра ахборотларнинг зарарланмаслиги тушинилади. Ишончилиликнинг талаби шундаки сақланаётган ахборотни заҳира нусхасини яратиш ва уларни турли ахборот ташувчиларга кўчириш зарур. Компьютер саводхонлиги етарли бўлмаган фойдаланувчилар тасодифан ахборотларни йўқотишлари мумкин. Бундан эҳтиёт бўлиш ва уни ҳимоясини ўйлашимиз зарур.

Эффективлик

Агар минимал вақт мобайнида қўйилган масалани унга ажратилган ресурслар ёрдамида еча олса тизим эффективли дейилади. Ҳар қандай ҳолатда тизимнинг эффективлигига буюртмачи баҳо беради, у кутилган натижани бера олиши керак бўлади.
Буюртмачи билан ҳамкорликда бажарилган лойиҳа, у нимани хохлаётганини аниқлашга ёрдам беради. Баъзан буюртмачи ниманидир хохлаяпти, лекин у тушунтира бера олмайди, чунки ўзи ҳам аниқ билмайди. Демак буюртмачини қўшимчаларини биз қанчалик олдиндан киритиб борсак, тизим шунчалик тез ва кам харажатлар билан яратилади.
Ахборот тизимларини лойиҳалашда лойиҳаловчи ўзининг тўлиқ кенгайтирилган имкониятларидан, турли самарали усуллардан фойдаланиши мақсадга мувофиқ бўлади, чунки буюртмачи ахборот тизимини ишлаб чиқиш бўйича мутахассис эмас, янги ахборот технологияларини билмаслиги мумкин.
Шуни ҳам унутмаслик зарурки, тизим билан ўзининг соҳаси бўйича мутахассис оддий инсонлар ишлайди, улар компьютерни ўртача билишади. Шунинг учун ахборот тизимларининг интерфейси уларга мослаштирилган ва тушунарли бўлиши керак. Демак дастурчи-лойиҳачилар буюртмачиларнинг соҳаларини ҳам қайсидир даражада билишлари мақсадга мувофиқ бўлади.