1-мавзу: фойдали қазилма конларини очиқ усулда қазиб олиш усуллари ва технологияси. Очиқ усулда қазиб олишнинг қулайликлари ва камчиликлари



Download 2,71 Mb.
bet9/22
Sana06.07.2022
Hajmi2,71 Mb.
#743283
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   22
Дарснинг мақсади – карьернинг бош параметрлари тўғрисида тушунчага эга бўлиш.
Режа:
1. Охирги чуқурлик ва карьер ости улчамлари тўғрисида тушунча. 2. Карьер бортининг қиялик бурчаги ва карьер чегарасидаги бутун кон массаси хажми тўғрисида тушунча. 3. Фойдали қазималарни карьер чегарасидаги захиралари тўғрисида тушунча.

Охирги чуқурлик-бу қия ва тик жойлашган уюмларни қазиб олишда, карьернинг ишлаб чиқариш қуввати, унинг майдондаги ўлчамлари, қазиб олинадиган кон массаси жами хажми аниқланади. Горизонтал ва оғма уюмлар учун охирги чуқурлик табиий шарт-шароитлар билан аниқланади ва карьерни бутунлигича қазиб олиш даврида озгина ўзгаради. Охирги чуқурлик карьерни лойихалаштириш вақтида ўрнатилади. Хозирги вақтда жахонда карьерларнинг чуқурликлари 400 метрларни ташкил этади. Лойихаларда 700 метргача чуқурликда очиқ кон ишларини олиб бориш мўлжалланмокда.
Ер юзасида уюмнинг чузилиши ва кундаланг йуналиши буйича карьернинг курсаткичлари, уюмнинг улчамлари яъни карьернинг туби, чукурлиги ва унинг борти киялик бурчаги улчамлари билан аникланади. Улар чизма тасвир холида ёки аналитик урнатилади. Пландаги карьернинг шакли купинча овальсимон шаклга эга булади. Карьернинг узунлиги 100 метрдан 8 км.гача масофага, кенглиги эса коннинг тузилишига караб 4 км.гача узунликда узгариб туради.
Карьер ости улчамлари, карьернинг охирги чукурлик белгисида казиб олинаётган уюм кисми билан чегараланади. Карьернинг остки минимал улчамлари пастки погонада олиб борилаётган жинсларни хавфсиз казиб олиш ва юклаш шарт-шароитлари билан аникланади (кенглиги буйича камида 20 метр, узунлиги буйича 50 метрдан кам булмаслиги керак).
Карьер бортининг қиялик бурчаги борт ёнбагири массиви жинслари мустахкамлиги ва транспорт коммуникацияларининг жойлаштирилиши шарт-шароитлари билан аникланади. Копловчи тог жинсларини казиб олишни камайтириш максадида бортларнинг киялик бурчакларини иложи борича тикрок килиб олинади.
Карьер чегарасидаги бутун кон массаси хажми, корхонанинг ишлаб чикариш кувватини, унинг казиб олиниш муддатини ва бошка бир канча курсаткичларни белгиловчи зарур курсатгич хисобланади.
Ер юзаси рельефи текис булганда карьер майдонидаги бутун кон массаси хажмини (м ) куйидаги формула ёрдамида аник хисоблаш мумкин:
К = қн;+1.рн;. ctg7cp + j • н3к ctg27cp

Фойдали қазималарни карьер чегарасидаги захиралари —казиб олиш мумкин булган чегарани, карьернинг казиб олиш муддатини ва казиш ишлари иктисодий натижаларини аникловчи асосий курсаткич хисобланади. Х,ар бир погона (горизонт) ва карьер майдони чегарасидаги захиралар, конни геологик кидириш вактида урнатилади. Ундан сунг лойихалаштириш вактида ва эксплуатация даврида, вакти-вакти билан узгариб турадиган фойдали казилма кондицияси (меъёри) хисобга олиниб карьер чегараси аникланади ва кайта хисобланади.

4.4.Расм. Карьер элеметнлари ва параметрлари.


1 - казиб олинган майдон; 2 - иш олиб борилмайдиган борт; 3 - иш олиб бориладиган борт; 4 - карьернинг охирги чеагараси; 5 - бермалар; а - погонанинг киялик бурчаги; ф -бортнинг киялик бурчаги; ув - иш олиб бориладиган бортнинг кон уюмининг осувчи ён томондаги киялик бурчаги; ул - иш олиб борилмайдиган бортнинг кон уюмининг ётувчи ён томондаги киялик бурчаги; тг - уюмнинг горизонтал калинлиги; П - ишчи майдон кенглиги; h - погона баландлиги; Нк - карьер чукурлиги; ВВ - карьернинг юкори чегараси буйича кенглиги; ёТ - транспорт майлдончаси кенглиги; ёП - химоя майдончаси кенглиги.

Download 2,71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish