1-Mavzu. Logistikaning asosiy yo‘nalishlari va tamoyillari. Reja

Transport tizimi tushunchasi
Transport tizmi -tashish jarayonida bir-biriga bog‘liq bo‘lgan barcha turdagi transportlar kompleksidir.
Transport tizimi quyidagi transport turlari kiradi:
1. Temir yo‘l transporti;
2.Suv transporti (dengiz va daryo);
3. Avtomobil;
4. Havo transporti;
5.Truboprovod;
6. SHahar transporti;
7. Sanoat transporti.
SHahar ichida harakatlanuvchi turli transport komplekslari shahar transporti deyiladi (tramvay, trolleybus, metro, avtobus, engil avtomobillar...)
Sanoat korxonalari, qurilish, qishloq xo‘jaligi savdo va boshqa korxona ichki ishlarini bajaruvchi transport sanoat transporti deyiladi.
Transport yo‘l tarmoqlari aholi yashovchi punktlar va sanoat korxonalaridan tashqaridagi yuk va passajirlarni tashishga mo‘ljallangan barcha transport yo‘l kommunikatsiyalari yig‘indisidan iboratdir.
Yo‘llar deyiladiganda transport vositalari harakati uchun maxsus moslangan (yoki qurilgan) va jihozlangan temir yo‘llar, avtomobil, daryo, dengiz va boshqa suv havzalari yo‘llari tushuniladi.
Transport uzeli deyilganda turli transportlarning tutashgan joylari tushuniladi. Bunday tutashgan joylar asosan katta shaharlar, aholi yashaydigan punktlar, sanoat va kurort markazlari hamda dengiz, daryo portlari, avtomobil va temir yo‘l bekatlarida bo‘ladi.
Transport vositalari (texnika vositalari) deyilganda yuk va passajirlar tashishga mo‘ljallangan temir yo‘l va avtobomil transportdagi transport vositalari (lokomotiv, vagon, avtomobil, tirkama (pritsep) va xokazo, kema, samolyot va boshqalar tushuniladi).
Transport texnika jihozlari va inshoatlari deyilganda transportga karashli ustaxonalar, omborlar, ortish – tushurish punktlar, bekatlar, portlar, aerodrom binolari, ulardagi asbob uskunalar, yo‘l jihozlari, inshoatlar (ko‘priklar, transport tunnellar, kanallar, shlyuzlar) va hakazo tushuniladi.
YUk oboroti (gruzooborot) – yuk tashish jarayonida bajariladigan ish bo‘lib, tonnalarda o‘lchanuvchi tashilgan yuk hajmini o‘rtacha tashish oralig‘iga ko‘paytirish yo‘li bilan aniqlanadi. O‘lchov birligi- tonna – kilometr (tkm).
Passajir oboroti – passajir tashish jarayonida bajariladigan ish bo‘lib, u tashilgan passajirlar sonini o‘rtacha tashish masofasiga ko‘paytirish yo‘li bilan aniqlanadi. O‘lchov birligi – passajir – kilometr (pass. km).
1 t yukni o‘rtacha tashish masofasi – har bir tonna yukni o‘rtacha tashish masofasi bo‘lib, u tonna – kilometrda bajarilgan yuk oborotini tonna hisobida tashilgan yuk hajmiga bo‘lish yo‘li bilan aniqlanadi.
passajirni o‘rtacha tashish masofasi – har bir passajirning
o‘rtacha hisobda yurgan masofasi bo‘lib, u barcha bajarilgan passajir oborotlarni umumlashtirilgan passajirlar soniga bo‘lish yo‘li bilan aniqlanadi.