1-Mavzu: mehnat muhofazasi fanining maqsadi va talablari. Mehnat muhofaza qilishining huquqi asoslari va nizomlari

---

1-Mavzu: MEHNAT MUHOFAZASI FANINING MAQSADI VA 

TALABLARI. MEHNAT MUHOFAZA QILISHINING HUQUQI 

ASOSLARI VA NIZOMLARI. 

Reja: 

1. Mehnat muhofazasi fanining maqsad va vazifalari. 

2. Mehnat muhofazasi ishlarini tashkil yetish. 

3. Mehnat kodeksida mehnat muhofazasi haqida. 

1.1.  Mehnat muhofazasi fanining maqsad va vazifalari.  

Jamiyatni asosiy rivojlantiruvchi va ishlab chiqarish tizimini boshqaruvchi 

kuch  inson  ekanligini  e’tiborga  olib,  uning  ishlab  chiqarish  faoliyatini  va 

sog’lig’ini  saqlash  ijtimoiy  sotsial  taraqqiyot    yo’lidagi  muhim  omil  bo’lib 

hisoblanadi. SHuning uchun ham sanoat korxonalarining muhim talabi, faqat 

sifatli  mahsulot  ishlab  chiqarish  bo’lib  qolmasdan,  balki  ishlab  chiqarish 

sharoitini yaxshilash, ishlab chiqarishda jarohatlanish va kasb kasalliklari kelib 

chiqishiga  sabab  bo’lgan  manbalarni  yo’qotish,  ish  inson  faoliyati  uchun 

charchash,  toliqish  va  kasalliklar  manbai  bo’lmasdan,  quvonch  va  baxt 

keltiruvchi faoliyat bo’lishini ta’minlashga harakat qilish zarur. 

Sanoat korxonalarida normal sanitariya-gigiena sharoitlarini yaratish, og’ir 

qo’l kuchi bilan bajariladigan mehnatni tugatish va aqliy mehnat rolini oshirish, 

sanoatda  jarohatlanish  va  kasb  kasalliklarini  butunlay  tugatish  chora-

tadbirlarini amalga oshirish natijasida mehnat qilish yashash vositasigina bo’lib 

qolmasdan, hayot talabi bo’lishiga erishiladi. 

Inson  mehnatini  muhofaza  qilishni  yaxshilash  —  davlatimiz  amalga 

oshirayotgan asosiy va muhim ijtimoiy vazifalardan biridir. 

Mehnat  muhofazasi-satsial-iqtisodiy,  tashkiliy,  texnik,  gigienik, 

profilaktik tadbirlarni o’z ichiga qamrab olgan, insonning ish jarayonidagi 

mehnat qobilyatini, sog’ligi va havfsizligini ta’minlash uchun yunaltirilgan 

qonunlar majmuasidir. 

Fan asosan to’rt qismdan iborat: 

1.

 

Mehnatni muxofaza qilish qonuniyatlari. 

2.

 

Sanoat  korxonalarida  mehnat  gigenasi  va  ishlab  chiqarish 

sanitariyasi. 

3.

 

Xavfsizlik texnikasi. 

4.

 

Yong’inga qarshi kurash asoslari. 

Bu fanning metodologik asosi -mehnat sharoitini texnologik jarayoni, 

ajralib  chiqadigan  zaharli  moddalarni  va  foydalanish  vaqtida  paydo 

bo’ladigan havfli vaziyatlarni ilmiy tahlil qilishdir.  

 

Talablari: (har bir xodim bilishi va uddalashi kerak). 

-

 

Ishlab chiqarish jarayonlarini xaflilik darajasini baxolay olish. 

-

 

Zarur o’lchash ishlarini bajara olish.  

-

 

Xavfsizlikni ta’minlashda mustaqil qaror qabul qila olish. 

-

 

Mehnat muhofazasi bo’yicha yo’riqnomalar ishlay olish. 

-

 

Baxtsiz xodisalar sababini aniqlash, o’rganish.  

-

 

Jabrlanganlarga birinchi tibbiy yordam ko’rsata olish.  

---