1-mavzu: psixologiya fanining predmeti va rivojlanish tarixi

XVII asrga oid psixologik fikrlarning o’ziga xos tomonlarining talqinida ochiq namoyon bo’ldi.

• XVII asrga oid psixologik fikrlarning o’ziga xos tomonlarining talqinida ochiq namoyon bo’ldi.
• A) tushuntirish uchun hech qanday ruhga muxtoj bo’lmagan tana-mexanik tizim haqidagi ta`limot;
• B) ichki kuzatish orqali o’z psixik holati haqida hamma narsani bilish mumkin bo’lgan individning ongi haqidagi ta`limot;
• V) inson faoliyatini unga foydali narsalar tomon yo’naltiruvchi yoki zararli narsalardan qaytaruvchi ehtiroslar (affektlar) haqidagi ta`limot;
• G) fiziologik va psixologik tomonlar o’rtasidagi munosabati haqidagi ta`limot. Bu ta`limotlarning asosida fanning ulug` zahmatkashlari Rene Dekart(1598-1660), Benedikt Spinoza (1632-1677), Tomas Gobbs (1588-1679), Djon Lokk (1632-1704), Gotfrid Leybnits (1646-1716) kabilar turar edi. Natijada fanda tajribaga asoslangan yangi oqim (empirik oqim) rivojlana boshlaydi.
• Yangi davr psixologiyasi rivojida ko’plab olimlar turli g`oyalari bilan o’z hissalarini qo’shganlar. Rene Dekart (1596 – 1650) o’z qarashlari bilan psixologiya fani rivojiga o’zining salmoqli hissasini qo’shganlar. Dekart boshqa olimlardan farqli ravishda barcha yondashuvlarga shubha bilan qarardi va o’z shubhalanuvchanligi bois eng haqqoniy bilimlarni jamlardi. U o’z shubhalari asosida barcha narsani inkor etish mumkin deb hisoblardi va shu izlanishlari oqibatida “Men fikrlayapman, demak MEN borman, mavjudman” degan tamoyilni o’zi uchun qabul qildi hamda o’zining barcha izlanishlarini unga asoslangan holda qurdi.

O‘zbekistonda psixologiya fanining rivojlanish tarixi.

• Dastlabki pedagogik va psixologik fikrlar markazi 1918 yili Toshkent va keyinchalik Chimkent shahrida tashkil qilingan.
• 70-80-yillarda Toshkent Davlat Universiteti psixologiya kafedrasi olimlari tomonidan ijtimoiy psixologik tadqiqotlarning hayotga tatbiqini amalga oshirish maqsadida talaygina mehnat jamoalarida psixologik xizmat tizimi joriy qilindi va Respublikamizda ilk bor qator mehnat va ishlab chiqarish jamoalarida inson va mehnat faoliyati, shaxs va shaxslararo munosabatlar, ishchi va rahbar, ruhiyat va rentabellik, rahbar va jamoa psixologiyasi bilan bog`liq ilmiy-amaliy ishlarolib borildi. Shuningdek, 60-70 yillarda O`zbekiston Pedagogik Fanlar Ilmiy Tekshirish instituti xodimlari P.P.Zimin, V.A.Tokareva, M.Sh.Rasuleva,M.Dadajonovlar tomonidan maktabda psixologik xizmat tatbiqini o`rganishga oid qator izlanishlar, amaliy tadbirlar olib borildi. Ayniqsa, 1966 yilda Chirchiq shahrida axloqiy tarbiyaga oid,1973 yilda Andijonda oilaviy tarbiyaga oid, Samarqandda taniqli psixolog N.A.Menchinskaya ishtirokida aqliy taraqqiyot muammolariga oid olib borilgan izlanishlarni alohida qayd etish mumkin.