1-мавзу. Таълим жараёнининг тузилмаси

Ибн Сино (980-1037)	“Рисолатут тайр” (Қуш рисоласи) “Донишнома”
ақлий тафаккур ва унинг хиссий билишдан фарқи; ақлий тафаккрнинг афзаллиги; тафаккур юритишда ироданинг аҳамияти; таълимда назария ва амалиёт бирлиги, илмийлик, таълимда муайян тамойилларга таяниш, илмий маърузада далиллаш, исботлаш, хулосалаш, қиёслаш каби усулларни қўллаш.

Абдуали Ахмад бин Яъкуб Розий (933-1031)

“Ахлоқ такомили”

Инсон, мажуд нарсаларни куллан билса (дедуктив услуб) у жузъларни ҳам (чунки жузълар кул ичидадир) билиб олиши.

Мухуммад ибн Ахмад Абу Хомид ат-Тусий ал-Ғозилий (11 аср)

“Мукошафатул қулуб” (қалблар кашфиёти), “Тавба китоби” “Эхъё ул-улум вад дин” (диний илмларнинг қайта тирилиши),

тасавввуф (шариат, тариқат ва хақиқат), (Хусайт Воиз Кошифий шархи: т-тажвид, бехуда ишлардан четланиш, с-сидиқ, амалларни сидқидилдан адо этиш, в-вафо, ахдга вафодорлик, ф-фано, ўзидан воз кечиш), таълимотнинг бевосита таълимий асосларини ишлаб чиқди; тафаккур тушунчасини маърифат, мақсад, тазаккур(ёдламоқ), эътибор, фикр, ирода, рағбат уйғунлиги; ўз-ўзини ривожлантириш дастурининг зарурияти; ўз-ўзини ривожлантиришда тазаккур (ёдлашнинг ўрни); илмда изчиллик ва тизимлилик, тадрижийлик тамойили; инсон камолотини ташкил этувчи компонентлар (ҳикмат, иффат, қувват ва одиллик); тафаккур тарбиясида изчиллик ва тадрижийликка амал қилиш; устозлик ва олимликка қўйиладиган ахлоқий талаблар.