B) o‘tmish tajribalarini esga tushirishi
C) narsa va xodisalar o‘rtasidagi aloqalarni esda saqlab esga tushirishi D) ilgari bo‘lib o‘tganlarning obrazlari qaytadan tiklanishi
9. Xotira jarayonlarini aniqlang.
A) esda olib qolish, unutish, tanish
B) esda olib qolish, esda saqlash, tanish, esga tushirish, unutish
C) esda olib qolish, esda saqlash, tanish D) ixtiyoriy, ixtiyorsiz, tanish
10. Assotsiatsiya bu nima?
A) narsa va xodisalar o‘rtasidagi aloqalar
B) narsa va xodisalarning aks ettirilishi
C) bir vaqtning o‘zida ikki psixik taasurot yoki xodisa o‘rtasida hosil bo‘ladigan aloqa bog‘lanish
D) o‘tmish tajribasiga o‘xshashlik
12 варақли дафтарга езиб расмга олиб пдф қилиб группага ташисиз
4-МУСТАҚИЛ ИШ
Mavzu: Bolalarni nutqini o‘rganish o‘rganish metodlari.
reja:
Tafakkurni diagnostika qilish metodlari. «Ob’ektlarning o‘xshashligi va farqini aniqlash, sababini tushuntirish, tushunchalarni ta’riflash» metodikasi.
Bu tafakkur jarayonlari bolaning quyidagi savollarga to‘g‘ri javob berishiga qarab aniqlanatfi.
Bu hayvonlaming qaysi biri katta? Otmi it?
Ertalab odamlar nonushta qiladi. Kunduzi va kechqurun ovqatlanganda-chi? (To‘g‘ri javob: Tushlik va kechki ovqat)
Kunduzi ko‘chada yorug‘, kechqurun-chi? (To‘g‘ri javob - qorong‘i).
Osmon ko‘m-ko‘k, o‘tlar-chi? (To‘g‘ri javob: yashil rangda).
Gilos, nok, olxo‘ri va olma - bu ... (To‘g‘ri clavom ettirish - mevalar).
Poezd o‘tayotganda nega shlagbaum tushiriladi‘>
Toshkent, Xiva, Samarqand - nima? (To‘g‘ri javob -shaharlar).
Soat necha bo‘ldi? (Bolaga soatni ko‘rsatib, vaqtni aytib berish so‘raladi) (To‘g‘ri javob: soat millari ko‘rsatgan vaqt).
Sigiming kichigini buzoq deyiladi. Kichik it va qo‘yni nima deyiladi? (To‘g‘ri javob: kuchuk va qo‘zi).
It ko‘proq nimaga o‘xshaydi? Mushukkami tovuqqa? Javob ber va tushuntirib ber, nima uchun shunday deb o‘ylaysan?
Avtomobilga tormoz nima uchun kerak? (Kerak bo‘lganda avtomobil tezligini pasaytirishni ko‘rsatuvchi biror-bir javob to‘g‘ri deb topiladi).
-181 -
Bolta va arra bir-biriga qay jihatdan o‘xshash? (Bajariladigan ishlami ko‘rsatuvchi javob to‘g‘ri).
Ohnaxon bilan mushuk orasida qanday o‘xshashlik bor? (Kamida ikkita o‘xshash belgilami to'g'ri ko‘rsatilgan javob to‘g‘ri. Masalan, bular - hayvonlar daraxtga chiqa oladilar, qalin yung bilan qoplanganligi, dumi va to‘rtta oyog‘i borligidir).
Mix, vint, shnxup bir-biridan nimasi bilan farq qiladi? (To‘g‘ri javob - mixning yuzasi tekis, vint va shump burama kertikli; mix bolg‘a bilan uriladi, vint va shump buraladi; shump konus shaklida, vint va mix yumaloqdir).
Futbol, uzunlikka va balandlikka sakrash, termis, suzish nima? (To‘g‘ri javob - bular sport turlari, jismoniy mashqlar tuii).
Transportning qanday turlarini bilasiz?
(transport vositasining kamida ikki turini aytishi kerak).
Yoshlar katta odamdan qanday farqlanadi? (Javobda keksalar bilan yoshlar ortasidagi kamida ikkita firq sanaladi).
Nima uchun odamlar jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanadi? (Quyidagi javoblar to‘g‘ri deb topilishi mumkin - o‘zining salomatligini saqlab turish, kuchli boiish, qaddi-qomati kelishgan boTishi, chiroyli boTish, sportda muvaffaqiyat qozonish va musobaqalarda yutish uchun).
Nima uchun. ishlamaslik yomon deyiladi? (To‘g‘ri javob varianthiri - chunki hamma odamlar ishlashlari kerak. negaki, yaxshi yashab boTmaydi; chunki bu odam o‘miga boshqalar ishlashi kerak boTadi; ishlamasa, kerakli narsalami sotib ololmaydi; oziq-ovqat, turar joy va boshqalar)
Nima uchun konvertga marka yopishtiriladi?
(To‘g‘ri javob - pochta orqali jo‘natilayotgan xabarlar uchun toTanadigan haq)
Nadjalami qayta ishlash
tlar bir to‘g‘ri javob uchun 0.5 ball beriladi, bola to‘plashi mumkin boTgan yuqori ballar 10 ga teng boTadi.
Izoh. Bolaning mustaqil fikr yuiitib, savolning mohiyatiga mos keladigan fikri ko‘rsatilgan javobda boTmasa ham to‘g‘ri. hisoblanadi.
Yuqoridagi metodika maktabga kirayotgan bolaning so‘z- mantiqiv fikr yuritish qobiliyatini psixologik tashxis qilish Uchun qo‘llaniladi. Bu metodika yuqorida aytilgan aqliy, xulosa chiqara olish qobiliyatidan tashqari bolaning aqliy fikrlay olish faoliyati to‘g‘risida ham ozmi-ko‘pmi xulosa qilish imkonini beradi.
«Miyada hisoblay olish» metodikasi. «Tushunchalarni ta’riflash» metodikasi. «Passiv so‘z bovligini aniqlash» metodikasi.
Bu m etodika bolaga q o ‘zg ‘atuvchi material sifatida yuqoridagi m etodikadagi kabi har biri 10 ta so'zdan iborat 5 ta to'plam tavsiya qilinadi. M azkur metodika quyidagi tarzda olib boriladi. Bolaga birinchi to ‘plam dan birinchi so‘zn¡, y a’ni vertolyot so’zini o*qib eshittiriladi va qolgan to'plam lardan bir guruhga mansub ma’no jihatidan mos keluvchi so ’zni topish so'raladi. Qolgan to‘plamlardagi so‘zlarning har birini 1 soniya vaqt oralig'ida sekin-astalik bilan o ‘qib beriladi. 0 ‘qib eshittirilayotgan vaqt davom ida bola m a’no jihatidan mos keluvchi so ‘zni tokplamdagi qatorlardan topib ko'rsatishi lozim. Masalan: agar oldinroq «velosiped» so‘zini eshitgan bo'lsa. keyingi to ‘p!amdan transport turiga kiruvchi «sam olyot» so ‘zini topishi kerak. M ashg'ulot shu tarzda davom etib. bola keyingi to ‘plamlardan «avtomobil», «avtobus», «m ototsikl» so'zlarini topishi lozim. Agarda bola to‘plamdagi so ‘zlam i bir bor o ‘qib eshittirganda topa olmasa, so kzlar tezlik bilan yana bir bor o ‘qib eshittiriladi. Agar birinchi o ‘qilganda bola so4zni topsa-yu, bu noto‘g ’ri bo‘lsa. tadqiqotchi xatoni belgilab qo‘yadi hamda keyingi qatorni o ‘qiydi. Bolaga kerakli so‘zni topishi uchun 4 ta qatordagi barcha so‘zlarni o ‘qib eshittirgach, tadqiqotchi to ‘plam dagi ikkinchi so'zni o'qishni boshlaydi va bu bola birinchi to‘plam dagi so 4zlarni barcha qolgan to‘plamlardan to ‘g ‘ri topgunga qadar davom ettiriladi. Eslatma: tadqiqotchi ikkinchi va qolgan qatordagi so'zlami o'qib eshittirishdan oldin, bolaga har bir topilgan so'zning ma ’nosini esdan chiqarib qo ymasligi uchun uni eslatib turishi lozim. Masalan: agar bola birinchi to ‘plamdagi «velosiped» so 'zig a mos keluvchi «samolyot» va «avtom obil» so‘zlarini, 2 va 3-qatordan topib ulgurgan tadqiqotchi 4-qatom i o ‘qib berishdan oldin unga quyidagi so ‘zlami aytishi kerak: «Demak biz sen bilan m a‘no jihatidan bir guruhga kiruvchi «velosiped», «sam olyot», «avtom obil» so‘zlarini topishga ulgurdik. Sen buni yodingda saqlab tur, men quyidagi qatordagi so‘zlami o'qiganim da, yuqoridagi so'zlarga mos keluvchi so‘zni eshitishing bilan m enga aytasan» N atijaiarni baholash 10 ball — agar bola 40-50 tagacha so‘zning m a’nosini to ‘g ‘ri topsa; 8-9 ball - so kzlam ing m a'nosini tushuntira olsa; 6-7 ball - agar bola 20-30 tagacha bir guruhga kiruvchi so ‘zlarni to kg ‘ri topsa; 4-5 ball — agar bola 10-20 tagacha so'zlam ing m a'nosini to 'g ‘ri topsa; 1-3 ball - agar bola tom onidan 10 tadan oz so*z m a’no jihatidan birlashtirishga erishilsa. R ivojlanish d a ra ja si haqida xulosa 10 ball - j u d a yuqori 8-9 ball — yuqori 4-7 ball - o 'rta c h a 0-3 - past
Do'stlaringiz bilan baham: |