1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

9.7-jadval 
Marketing kommunikatsiyalarini baholash usullari 
Kommunikatsiya 
usullari 
Tadbir o‘tkazilishidan 
oldin 
Tadbir o‘tkazilishidan keyin 
Reklama 
test o‘tkazish; 
fokus guruhlar; 
sodiqlik dasturlari; 
ko‘rgazmalar; 
turli tadbirlar
 
test o‘tkazish; 
eslatuvchi testlar; 
tanlovni ifodalovchi testlar; 
xayrixohlikni aniqlovchi testlar
 
Sotishni rag‘batlantirish 
test o‘tkazish; 
fokus guruhlar; 
ma’lumotlar bazasi; 
sun’iy haridorlar
 
sotish xajmi; 
buyurtmalar; 
haridlar; 
teskari aloqa; 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri murojaatlar; 
sotuvdan keyingi servis
 
Direkt-marketing 
skriptlar
 
teskari aloqa 
Shaxsiy sotish 
skriptlar; 
sun’iy haridorlar
 
sotuvlar soni;
harid uchun tashrif; 
Savdo faoliyatida ishtirok etish
 
Homiylik 
brend test; 
fokus guruhlar
 
reklama harajatlari; 
brendga bo‘lgan munosabatning 
o‘zgarishi; 
brendning afzalligi; 
brendning o‘zgartirilishi; 
qo‘shimcha tadqiqotlar
 
Ochiq eshiklar kuni 
konseptual testlar
 
Sodiqlik dasturi; 
Korporativ imidjning o‘zgarishi
 

---

247 
9.7-jadval (davomi) 
Event-marketing 
konseptual testlar; 
fokus guruh; 
brend test
 
Murojaatlar, tashriflar soni, sotuv, sinovlar, 
OAV, sodiqlik; 
brendning taniqliligi;
brendning afzalligi; 
mish-mishlar
 
Web-sahifa 
ijtimoiy so‘rov;
 
qulaylik; 
xit, kliklar soni; 
ro‘yxatdan o‘tganlar soni; 
sotuv miqdori; 
sayt sozlamalari
 
PR 
fokus guruhlar; 
iste’molchi fikri; 
jurnalist tergovi
 
matbuot yangiliklari; 
reklama harajatlari; 
OAV;
ijtimoiy so‘rov; 
jurnalist tergovi
 
 
Kommunikatsiya tadbirlarini nazorat qilish. 
Korxonaning kommunikatsiya 
jarayonlarini nazorat qilish menejerlar yoki marketing bo‘yicha menejerlar 
tomonidan amalga oshiriladi. Marketing kommunikatsiyalar samaradorligini baholash 
korxonada qabul qilingan muayyan standart ko‘rsatkichlar bo‘yicha amalga 
oshiriladi. Shuningdek, zarur bo‘lgan hollarda ushbu ko‘rsatkichlarga qo‘shimcha 
tuzatishlar kiritiladi[28,320]. Marketing kommunikatsiyalari tadbirlarini nazorat 
qilish 9.4-rasmda keltirilgan. 
9.4-rasm. Marketing kommunikatsiyalari tadbirlarini boshqarish va nazorat 
qilish 
reja
Samardorlikni 
aniqlashning standart 
ko‘rsatkichlar tizimini 
aniqlash
Vakolat va 
javobgarliklarni 
taqsimlash
Standart ko‘rsatkichlar 
tizimi asosida 
samaradorlikni aniqlash
zarur tuzatishlar 
kiritish

---

248 
Ko‘pchilik tadqiqotchilar marketing kommunikatsiyalarini nazorat qilish zarur 
emas deb hisoblashadi va nazorat marketingning boshqaruv tizimiga to‘liq qaram 
bo‘lib qolishini va kelgusida samarasiz faoliyat ko‘rsatishi mumkinligini 
ta’kidlashadi. 
Marketing kommunikatsiyalari byudjetini aniqlash 
korxonaning
 
foydasi, 
turli tadbirlarni o‘tkazib borishi, ko‘rsatilayotgan reklama va media xizmatlarining 
qiymati, mahsulot va xizmatlarning hayotiylik davriga bog‘liq bo‘lib, amaliyotda eng 
ko‘p tarqalgan yondashuvlarni 9.8-jadvaldan ko‘rishimiz mumkin.