1. Qirg‘in qurollar xaqida umumiy tushunch Yadroviy qurollar va ularning ta’sir xususiyatlari

Qaltiratuvi zaharli moddalar. Bunday xususiyatli moddalar-ko‘zning xarakatchan qismini hamda nafas yo‘llarining yuqori qismini izdan chiqaradi. Bu guruhga kiruvchi moddalardan Si-es va Si-er muhim ahamiyatga ega.

Si-es - oq kristal kukun bo‘lib, suvda yomon, atseton, benzollarda yaxshi eriydi. Uning qaynash xarorati 315⁰S, suyulish xarorati 95⁰S, solishtirma og‘irligi 1,0ga teng. Uning kuchli ta’siri aerozol ko‘rinishida. Si-esning havoda aerozol ko‘rinishidagi miqdori 5⋅10^-3 mg/lda hamma odamlarni birdan izdan chiqaradi, yuqori kontsentratsiyada esa terining ochiq joylarida kuyish sodir bo‘lib, nafas organlari pallajlanadi. Zararlanish belgilari: ko‘zni, ko‘krak qafasini qizishi, og‘rishi, ko‘zdan yosh oqishi, yo‘tal va boshqalar.

Si-er qattiq kristall modda bo‘lib, zaharliligi Bi-zetdan yuqori. Si-er ham inson terisini qattiq shikastlantiradi. Buning ham kuchli ta’siri aerozol ko‘rinishida bo‘ladi.

Toksinlar. Bakterial toksinlar, hozirgi davrda yuqori zaharli moddalar hisoblanadi. Bunday moddalarga botunil toksini va staffilokkok enterotoksin kiradi.

Botunil toksini - o‘ldiruvchi zaharli moddalar ichida eng zaharlisi hisoblanadi. Toza botunil toksini kristall modda. Zararlanish belgilari: bosh og‘rigi, holsizlanish, ko‘z xiralashish, qusish, pallajlanish. Yuqori miya pallajlanib, natijada odam o‘ladi.