1 t a j r I b a I sh I bernulli tenglamasi yordamida pbezometrik va geometrik bosim chizig’i diagrammasini tuzish

2 - T A J R I B A I SH I.
MARKAZDAN QOCHMA NASOSNI ASOSIY PARAME TRLARINI
SINASH
ISHDAN MAQSAD:
Markazdan qochma nasosning ishchi g ’ildiragi aylanish sonining o’zgarmas 
qiymatida 
uning kompleks xarakteristikasini ko’rishdan va tezyurarlik 
koeffitsiyentini aniqlashdan iborat.
QISQACHA NAZARIY MA’LUMOT
Nasoslar texnikaning suyuqlik bilan ishlaydigan turli sohalarida keng qo’llaniladi. 
Nasoslarda suyuqlik qaysi tipdagi kuchlardan foydalanib so’rilishiga qarab, ular 
dinamik yoki hajmiy nasoslarga bo’linadi.
Dinamik nasoslar o’zidan o’tqazayotgan suyuqlikning kinetik energiyasini 
orttiradi, so’ngra bu energiyaning ko’proq qismini napor energiyasiga aylantiradi.
Hajmiy nasoslarda esa nasosdan o’tayotgan suyuqlika potentsial energiya ish 
bo’lmasining o’zida bo’ladi.
Markazdan qochma nasoslar dinamik nasoslar turkumiga kiradi. Bu 
nasoslarda suyuqlikka energiyani nasos korpusida aylanuvchi ish g’ildiragi kuraklari 
yordamida beriladi. Bunda parraklar orasida suyuqlik zarrachasi markazdan qochma 
kuch ta’sirida nasos kamerasiga intiladi. Bunday harakat natijasida ish g’ildiragi 
markazida napor kamayib, ta’minlovchi idishdagi suyuqlik so’rish Quvuri orqali 
ko’tariladi va ish g’ildiraglari kuraklari orasidan chiqib ketgan suyuqlik o’rniga 
yangi suyuqlik keladi. Nasos kamerasiga markazdan qochma kuch ta’sirida 
suyuqlikning kelishi natijasida napor ortib, suyuqlik nasos kamerasidan haydash 
Quvuriga ko’tariladi. Markazdan qochma nasoslarning ishlashi shu printsipga 
asoslangan bo’ladi.
Inertsiya va ishqalanish nasoslari - bu inertsiya va ishqalanish kuchlari 
ta’sirida suyuqlikni harakatlantiradigan dinamik nasoslar guruhidir.
Hajmiy 
nasoslar 
guruhiga: porshenli, plunjerli, diafragmali, rotorli, 
shesternali, vintli nasoslar kiradi.
Markazdan qochma nasosning 8.1- rasmdagi ish sxemasini ko’ramiz.
Markazdan qochma nasoslarning afzalliklari: ixchamligi, massasining 
kichikligi,kichik 
masshtabda 
bo’lsa 
ham 
yuqori 
ishlab 
chiqarishi, 
elektrodvigatelb bilan bevosita ulana olishligi, suyuqlikni bir tekisda uzatishi, yoqish 
va boshqarish tizimining soddaligi.
Kamchiligi: kichik ishlab chiqarishdagi FIKining kichikligi, ishlab 
chiqarishni oshirish bilan oqimning o’zgarishi.

---

8.1-rasm
Korpus (1) ni ichida val (3) ga maxkamlangan ishchi g’ildirak (2) 
joylashtirilgan. Nasos korpusi naychalar (4) va (5) orqali so’ruvchi va oqimli 
quvurlarga biriktirilgan.
Markazdan qochma nasoslar nafaqat bir pog’onali balki ko’p pog’onali ham 
bo’lishi mumkin.
Markazdan qochma nasosning ishlab chiqarishining o’zgarishi bilan oqimi 
va quvvati ham o’zgaradi.
MARKAZDAN QOCHMA NASOSNING XARAKTERISTIKASI
Nasosni yoqishdan oldin uzatilishi kerak bo’lgan suyuqlik bilan to’ldiriladi. 
Kichik holatdagi o’zgarishlar bo’lganda aylanishlar soni K, nasosning uzatishi Q, 
oqimi N va quvvati N quyidagi munosabatda bo’ladi:

---

Q i
= 
^L.
H i
_
f
\ 
£
l
2
N
1
f
\ 
^ L
Q
2
n 2 ;
H
2