1.Riskni “Galstuk-Babochka” usuli yordamida tahlili Ishdan maqsad: “Galstuk-Babochka” usulidan foydalangan holda axborot xavfsizligidagi risklarni baholashni o’rganishdan iborat
Qisqacha nazariy ma’lumot So’ngi paytlarda axborot texnologiyalari sohasida axborot xavfsizligi bilan bog’liq judayam ko’plab xavf-xatarlar mavjud va ularning soni kun sayin oshib bormoqda. Bu xavf-xatarlarni oldindan aniqlab, ularga mos choralar ko’rish uchun turli tahlil usullari ishlab chiqilgan. Bu usullar axborot xavfsizligi xavf-xatarlarini minimal darajada kamaytirish imkonini beradi. Eng ko’p qo’llaniladigan tahlil usullaridan biri bu “Galstuk-babochka” hisoblanadi. Usul Sababdan oqibatgacha xavfli hodisani rivojlanish yо‘llarini tahlili va sxematik tavsiflashni amalga oshiradi(2.1-rasm).
2.1-rasm. Risklarni baholashning “Galstuk-babochka” usuli
Ushbu usul o'rganilayotgan salbiy hodisaning sababdan oqibatga qadar rivojlanishini grafik tavsiflash va tahlil qilish imkonini beradi. Ushbu usulning asosiy yo'nalishi tekshirilayotgan hodisaga qarshi choralar va uni keltirib chiqaradigan sabablarga qaratilgan.
Usulni qо‘llanilish sohasi 1. Bо‘lishi mumkin bо‘lgan sabab va oqibatlarni diapazonini namoyish etish asosida risklarni tadqiq etishda.
2. Rad etish daraxti tahlilini о‘tkazish murakkab bо‘lganda.
3. Har bir rad etish yо‘llari uchun tо‘siqlar yoki boshqarish vositalarini yaratish bо‘yicha tadqiqod о‘tkazishga yо‘naltirilganda;
4. Rad etishga olib boradigan mustaqil yо‘llarni aniq о‘rnatish mavjud bо‘lganda.
2. Riskni “Sabab-oqibat” usuli yordamida tahlili. Ishdan maqsad: “Sabab-oqibat” usulidan foydalangan holda axborot xavfsizligidagi risklarni baholashni o’rganishdan iborat.
Qisqacha nazariy ma’lumot Sabab-oqibat tahlil usuli - bu nosozlik daraxti tahlili va hodisalar daraxti tahlilining kombinatsiyasi. Tahlil kritik hodisadan boshlanadi va yuzaga kelishi mumkin bo'lgan sharoitlarni yoki boshlangan hodisaning oqibatlarini yumshatishga mo'ljallangan tizimlarning ishdan chiqishini ko'rsatuvchi YES / NO mantiqiy elementlari kombinatsiyasidan foydalanib, oqibatlarini ko'rib chiqadi. Nosozlik daraxti yordamida shartlar yoki nosozliklar sabablari tahlil qilinadi.
Qo’llanilishi Sabab-oqibat tahlili tizimning ishlamay qolishi haqida to'liqroq tushuncha berish uchun dastlab muhim xavfsizlik tizimlarining ishonchliligini ta'minlash usuli sifatida ishlab chiqilgan.
Halokatli hodisaga olib keladigan nosozikliklar mantig'ini ko'rsatish, shuningdek, "Nosozlik daraxtini" tahlil qilishda foydalaniladigan funktsional usuldir, chunki bu ketma -ket nosozliklarni o'z vaqtida tahlil qilishga imkon beradi. Bu usul, shuningdek, hodisalar daraxti bilan mumkin bo'lmagan oqibatlarni tahlil qilishda vaqt kechikishlarini hisobga olishga imkon beradi.
Bu usul muayyan quyi tizimlarning (masalan, favqulodda tizimlar) ishlashiga qarab, muhim voqeadan keyin tizimda sodir bo'lishi mumkin bo'lgan hodisalarni ishlab chiqishning turli usullarini tahlil qilishda ishlatiladi. Agar bu usullar miqdoriy hisoblansa, ular tahliliy hodisaning turli xil mumkin bo'lgan oqibatlari ehtimolini baholaydi.
Sabab-oqibat sxemasidagi har bir ketma-ketlik past darajadagi nosozliklar daraxtlarining kombinatsiyasi bo'lgani uchun, sababli tahlil nosozlik daraxtlarining umumiylashgan tasvirini qurish vositasi sifatida ishlatilishi mumkin.
Qo'llaniladigan sxemalar loyihalash va tadbiq etish bosqichida murakkablik tug'diradi, shuning uchun muvaffaqiyatsizlikning mumkin bo'lgan oqibatlari hajmi, katta xarajatlarni oqlaganida ulardan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Chiqish ma’lumotlari Tizim va uning nosozlik turlari, shuningdek, nosozlik senariylari haqida tushunchalarga ega bo'lish talab qilinadi.