1. Umumiy ma'lumotlar. Sirt ustidagi nuhta orhali urinma tekislik o'tkazish

2 Sirt ustidagi nuhta orhali urinma tekislik utkazish.
151 -chizmada yarim sferaga tegishli N (N1, N2 ) nuhtadan unga
urinma tekislik o'rkazish ko'rsatilgan. Urinma tekislik
sferaning shu urinish nuktasidan o'tgan ON radiusiga perpendikulyar bo'ladi. Shunga ko'ra, N nuktadan sferaning ON radiuciga perpendikulyar hilib, ikkita to'hri chizik gorizontal t (t₁, t₂) va frontal t (t₁₁ t₁₂) o'tkazilgan. Bu kesishuvchi to'hri chiziklar izlangan urinma tekisligini ifodalaydi. Bu yasash urinma tekislik tarifiga zid emas. Chunki t va t₁ lar N nuhtadan o'tgan sirtga tegishli n va m aylanalariga urinmadir. Shu chizmaning o'zida yopih tor sirtiga urinma tekislik o'tkazish xam ko'rsatilgan. Urinma to'gri chizihlardan biri 1 (1₁, 1₂) sirtning M nuhtasidan o'tgan S paralleliga urinmadir.
Ikkinchi urinmaning esa M nuhtadan o'tgan d meridianaga urinma (chizmada u kursatilmagan) kilib utkazilgan. Bunda d meridian M nuhta bilan birgalikda i o'k atrofida aylantirilib, bosh meridian bilan ustma-ust tushirilgan M₂ nukta M₁₂ xolatini egallaydi. M₂ dan M₁₂ K₂ ga perpendikulyar chikarsak. u i2 o'hni S (S₂) nuktada kesib o'tadi. Agar bosh meridianni kaytib uz xoliga M nuktadan o'tadigan
holda keltirsak S nuhta o'z xolini o'zgartirmaydi. Bosh meridianga urinma l₁₂ esa l₂ holiga keladi. 1(1₁, 1₂) M yuhtaday o'tgan meridianga urinma bo'ladi I (I₁, I₂) va 1 (1₁ 1₂) β(β ₁ β ₂) urinma tekislikni ifodalaydi.


3 Sirt tashkarisidagi nuhta orkali urinma tekislik utkazish
152-chizmada fazoda berilgan ixtiyoriy M nukta orkali tsilindr sirtiga urinma tekislik o'tkazish ko'rsatilgan. Izlangan tekislik tsilindr uki yasovchigiga parallel bo'lishi kerak. Shuning uchun M nuktadan tsilindr yasovchilariga yoki o'kiga parallel to'hri chizik izlangan urinma tskislikda yotgan to'hri chizihlarda biri bo'ladi. MN chizihning gorizontal izi N (N₁ N₂) orhali tsilindrning iziga AN va BN urinmalar utkazamiz

chizma chizma
Chizmada M nuhtada o'tgan to'gri chizihning tsilindr yuhori asos tekisligi izi N₁(N'₁,N'₂) yasalib undan ham, tsilindrning yuhori asosiga urinma to'hri chizihlar o'tkazilgan (A₁ N' va B₁ N'). Xosil bulgan ANM va BNM tekisliklar izlangan α va β urinma tekisliklarini ifodalaydi. Bu tekisliklar tsilindr sirtiga AA₁ (A₁, A₁₁, A₂ A₁₂) va BB₁ (B₁, B₁₁ , B₂ B₁₂) yasovchilar bo'yicha urinadi.

chizma