10- xkk: I 26. Epidemiologiyasi

O‘PKA arteriYaSINING TromboemboLIYaSI

O‘pka arteriyasining tromboemboliyasi (TELA) – o‘pkada qon oqimini kuchli buzilishiga olib keluvchi, o‘pka arteriyasining asosiy o‘zagi yoki shoxobchalarini embol yoki tromblar bilan okklyuziyasidir.

10- XKK: I 26.

Epidemiologiyasi

Shifoxonalarning kardiologiya bo‘limlarida bo‘ladigan 50% ga yetib TELA tashkil etadi, u yana jarroxiya amaliyotidan keyin bemorlarning o‘limini xam asosiy sababchisi bo‘lib xisoblanadi. 3/1 qo‘qqis o‘limni xolatlari o‘pka arteriyasining tromboemboliyasi bilan xolda sodir bo‘ladi TELA bilan bemorlarning 20% xalok bo‘lishadi, xususan ularning yarmidan ko‘prog‘i emboliya kelib chiqqanidan keyin birinchi 2 soatda ro‘y beradi. Etiologiyasi

TELAning eng ko‘p uchraydigan sababi-oyoq yoki kichik tos chuqur venalaridan venozli embolning uzilib kelishidir. Tromboz ko‘pincha operatsiyalar (venalarda, ginekologik), davomli to‘shak rejimi va yurak yetishmovchiligi oqibatida kelib chiqadi.

Trombning xosil bo‘lish sabablari quyidagilar bo‘lishliklari mumkin: venalar devorining shikastlanishi (yallig‘lanish kasalliklarida, vena ichiga qilingan in’eksiyalarda, jarroxiya amaliyotlarida, shikastlanishlarda, yomon sifatli o‘smalarda), qon oqimini yurak yetishmovchiligi, uzoq yotish rejimi, davomli majburiy vaziyatda bo‘lib qolish (samaliyotda uchishda) oqibati bo‘lib sekinlashuvi, yana-qon ivishi jarayonining ortishi (irsiy buzilishlarni qon ivituvchi tizimida bo‘lishi tufayli), xomilani oldini olishga qaratilgan vositalarini iste’mol qilish kabilar.

TELA tasnifi (Evropa kardiologlari jamiyati, 1996):