10-amaliy mashq ik va att elektr ta’minoti boshqaruv qurilmalarining ishlash tamoyillari va ularni hisoblash

2.1.2. To’g’rilagichning chiqish parametrlari

To’g’rilagichning chiqish parametrlariga quyidagilar kiradi:

1. 
   to’g’rilangan kuchlanishning o’rtacha qiymati U_o;
   
2. 
   to’g’rilangan tokning o’rtacha qiymati I_o;
   
3. 
   to’g’rilangan kuchlanish asosiy garmonikasi pulsatsiyasining chastotasi f_tkp;
   
4. 
   to’g’rilangan kuchlanishning pulsatsiya koeffitsienti K_p;
   
5. 
   to’g’rilagich kirish kuchlanishi bitta qiymatda bo’lganida U_o chiqish kuchlanishining I_o yuklama tokiga bog’liqligi bo’lgan to’g’rilagichning tashqi tafsifi;
   
6. 
   ventillarni tanlash uchun U_tes teskari kuchlanish,
   

To’g’rilash sxemalardagi transformatorlar uchun quyidagi parametrlar aniqlanadi:

1. 
   ikkilamchi cho’lg’am kuchlanishi U₂ va toki I₂, chunki ularni to’g’rilangan kuchlanish va tokning o’rtacha qiymati (o’zgarmas tashkil etuvchi) bilan taqqoslash qabul qilingan;.
   
2. 
   birlamchi cho’lg’am kuchlanishning U₁ va tokining I₁ ta’sir etuvchi qiymatlari;
   
3. 
   ikkilamchi cho’lg’amning to’la quvvati S₂;.
   
4. 
   birlamchi cho’lg’amning to’la quvvati S₁;
   
5. 
   transformatorning to’la (gabarit) quvvati S_tr= (S₁S₂)2;
   

6. 
   transformator ikkilamchi cho’lg’amidan foydalanish koeffitsienti K₂=P_oS₂, bu erda P_o to’g’rilagichning quvvati;
   
7. 
   transformator birlamchi cho’lg’amidan foydalanish koeffitsienti K₁=P_oS₁;
   
8. 
   transformatordan foydalanish koeffitsienti K_tr=P_oS_tr.
   

Bu koeffitsientlar to’g’rilash sxemasiga bog’liq, chunki bir taktli to’g’rilashda transformatorda majburiy magnitlash hodisasi mavjud bo’lib, u transformatordan foydalanish koefitsientini keskin kamaytiradi.

Bu chiqish parametrlarini ko’rib chiqamiz. To’g’rilash sxemasi bo’yicha to’g’rilagichlar bir fazali va ko’p fazali, bitta yarim davrli (bir taktli) va ikkita yarim davrli (ikki taktli) bo’ladi. Shuning uchun to’g’rilash fazalari soni m transformator ikkilamchi cho’lg’ami fazalari soniga mos kelmasligi mumkin. Bu son m=pn munosabatdan aniqlanadi (bu erda n=1,2,3,4,,,6 va h. k-transformatorning ikkilamchi cho’lg’amlari soni, p=1 yoki 2 to’g’rilanadigan yarim davrlar soni). Bir taktli yoki ikki taktli sxemalarni aniqlash shundan kelib chiqadiki, ta’minot kuchlanishni bir davrida transformator ikkilamchi zanjiri faza cho’lg’amidan nechta tok impulslar oqib o’tadi. Bir taktli to’g’rilagichda bir davrda bir fazali cho’lg’am orqali bitta tok impulsi, ikki taktli to’g’rilagichda esa ikki fazali cho’lg’am orqali ikkita tok impulsi oqib o’tadi. Shunday qilib, to’g’rilangan tok pulsatsiyasi chastotasi ta’minot tarmog’i chastotasiga mos tushmaydi va u f_t.k.p=mf_tar bo’ladi.

2.1.3. Bir taktli to’g’rilash sxemalari