12 машғулот Мавзу: Эндокрин системанинг марказий бўғини аъзолари

12 - машғулот
Мавзу: Эндокрин системанинг марказий бўғини аъзолари
Топшириқ:
1. Эндокрин системанинг умумий тавсифи ва таснифини ўрганиш.
2. Эндокрин системасининг марказий ва периферик бўғинларини ўрганиш. Гормон, нишон-ҳужайралар ва уларнинг гормонларга рецепторлари тўғрисида тушунча. Эндокрин системасидаги бошқариш механизмлари.
3. Гипоталамо-гипофизар нейросекретор системани ўрганиш. Гипоталамус. Гипофиз, тузилиши ва вазифалари.
4. Эпифиз.
Микропрепаратлар:
1. Гипофиз.
Иш жараёни:
I. Дарсликдан мавзуни ўрганинг ва тарқатма материални ишлатиб эндокрин системанинг умумий тавсифи ва таснифини, гипоталамус, гипофиз, эпифиз безларининг микроскопик тузилишини ва гистофизиологиясини ўрганинг.Эндокрин системасида бошқариш механизмларини ўрганинг. Саволларниўз-ўзингизни назорат қилиш учун ишлатинг. Препаратларнинг тасвирини альбомга туширинг.

1. Гормонларнинг кимёвий тузилиши ва физиологик таъсири бўйича таснифини беринг.

Кимёвий тузилиши бўйича

Физиологик таъсири бўйича

Kimyoviy tabiatiga ko’ra gormonlar quyidagi guruhlarga bo’linadi; 1)peptit gormonlar-bu guruhga 50ga yaqin gormonlar kiradi. Masalan: insulin, ingibin, gastrin, glukogon va boshqalar 2)steroid gormonlar-buyrakusti bezining po’stloq qavati va jinsiy bezlar gormonlari. 3)to’yinmagan yog’ kislota lar-prostaglandinlar 4)aminokislotalarning hosilalari-noradrenalin,adrenalin va boshqalar.

Fiziologik ta’siri bo’yicha ishga tushuruvchi(1) va ijrochi(2) gormonlar guruhlariga bo’linadi. 1)ishga tushuruvchi gormonlarga-gipotalamusning neyrogormonlari va gipofizning gormonlari kiradi. Bu gormonlar boshqa endokrin bezlardan gormonlar ishlab chiqarilishini susaytirish yoki kuchaytirish qobilyatiga ega. 2)ijrochi gormonlar esa nishon hujayralarga borib ta’sir ko’rsatadi. Gormonlar hamma hujayralarga ham ta’sir ko’rsatavermaydi. Ular faqat plazmolemmasida shu gormonga sezgir retseptor tutadigan a’zo hujayralariga ta’sir etadi va ular NISHON HUJAYRALAR yoki EFFEKTORLAR deb ataladi. Ishga tushuruvchi gormonlar ta’sirida ishlab chiqarilgan ijrochi gormonlar effektor hujayralarning plazmolemmasidagi gormonga sezgir retseptor bilan bog’lanadi.Shundan so’ng plazmolemmaning gormonga tobe ADENILILTSIKLAZA fermenti faollashadi va u sitoplazmadagi ATF dan siklak AMF hosil bo’lishini kuchaytiradi.keyin esa hujayraning funksional faolligi o’zgaradi.

2. Эндокрин системанинг марказий бўғинининг қайси аъзосини тараққиёти расмда кўрсатилган? Ривожланаётган аъзонинг тараққиёт манбаларини айтинг.

Yuqorida GIPOFIZ bezining embrional taraqqiyoti keltirilgan.Adenogipofiz og’iz bo’shlig’i epiteliysidan (2), neyrogipofiz 3-miya qorinchasining dorsal(1) qismidan rivojlanadi.Ular anatomik johatdan qo’shilgan bo’lsalar ham funksional jihatdan farqlanadi.Adenogipofiz oldingi,o’rta bo’lak va tuberal qismlardan tashkil topgan.Neyrogipofiz esa orqa bo’lak va neyral oyoqchadan tuzilgan.

3. Расмда гипофизнинг қайси хужайралари кўрсатилган? Уларни номланг ва тузилишини қисқача таърифланг.

1)Xromofob hujayra 2)Atsidofil adenotsit 3)Bazofil adenotsit 4)Pituitsitlar

4. Гипофиз олдинги бўлагининг секретор ҳужайралари.Жадвални тўлдиринг.