13- mavzu. O‘zbek tilining etnolingvistik tadqiqi muammolari. Reja

xosdir (N.I. Tolstoy). Demak, etnolingvistika predmeti xalq madaniyatining 
semantik (ramziy) tili bo'lib, ularning dialektal shaklidir.
Etnolingvistikaning asosiy manbalari - etnografik, arxeologik, 
etnolingvistik va dialektologik atlaslar; dialektal, etimologik lug'atlar, og'zaki 
nutq lug'atlari va, albatta, xalq madaniyatining matnlari.
Etnolingvistikaning mohiyatini tushunish uchun har bir alohida 
xalqning madaniyati, uning ongida qanday saqlanishi (kodlanganligi) va u 
odamlarning xulq -atvorida qanday namoyon bo'lishini tushunish juda 
muhimdir. An'anaviy madaniyat kodlarini (ramziy tillar) o'rganish an'anaviy 
xalq madaniyatini qayta tiklash uchun juda muhimdir.
Etnolingvistika va boshqa fanlar o'rtasidagi aloqalarning potentsial 
manbalarini aniqlashda etnolingvistikaning turli sohalarining kelib chiqishi 
va mavjudligini tushuntirishga va ularning xususiyatlarini yaxshiroq ochishga 
yordam beradigan fanlarni yodda tutish kerak. Bizningcha, bu bog'lanishlar 
genetik yoki qiyosiy xarakterga ega.
Masalan, etnolingvistika va sotsiologik tilshunoslik o'rtasida qiyosiy 
xarakterdagi 
munosabatlar 
o'rnatiladi, 
chunki 
bizning 
davrimiz 
etnolingvistikasi tarixiy muammolarga ko'proq e'tibor qaratadi, bu bizning 
davrimizning muammolarini hal qilishni afzal ko'radi.

---

Etnolingvistika genetik tabiatning (xususan, tilning) tarix bilan 
aloqalarini o'rnatadi (birinchi navbatda, madaniyat tarixi, xalq madaniyati, 
etnik tarix bilan). O'tmishdagi va bizning davrimizning ko'plab 
tadqiqotchilari bu turdagi aloqaga jiddiy e'tibor berib, "tilni o'rganishni 
boshidanoq o'sha xalq yoki o'sha xalqlarning hayoti va tarixini o'rganish 
bilan bog'lash kerak.