13-mavzu. Meda kasalliklarining ratsional farmakoterapiyasi Reja

Sabablari. Yosh hayvonlarda dispepsiyani chaqiruvchi sabablar gastroenteritga ham sabab bo‘lishi mumkin. Ko‘pincha me’da (shirdon) dagi yallig‘lanishlar oqibatida ichaklar ham yallig‘lanadi. Bunday hollarda me’da, shirdon, jigar va oshqozon osti bezlaridagi ekssudativ va alterativ jarayonlar kasallikning asosiy sabablari hisoblanadi.
Cho‘chqa bolalarida gastroenteral sindrom bilan o‘tuvchi kasalliklar kelib chiqishiga ko‘ra, defitsitli, intoksikatsion, endokrin va allergik xarakterlarda bo‘lishi mumkin. Shilliq pardalardagi mitotik va reparativ jarayonlarni faollashtirish va boshqarishda ishtirok etuvchi vitaminlar va boshqa biologik faol moddalarning etishmovchiliklari defitsitar omillar orasida asosiy o‘rinda turadi. Alimentar va endogen intoksikatsiyalar ham kasallikning sabablarida etakchi o‘rinlarni egallaydi. CHunki shilliq pardaning morfo-funksional o‘zgarishlari toksinlarning ular yuzasiga ta’siri yoki so‘rilishidagina emas, balki ularning oshqozon-ichak kanaliga ekskretsiyasidan ham kelib chiqadi.
Kasallikning endokrin sabablariga buzoqlarda qalqonsimon bez gipofunksiyasi kiradi. Organizmning alimentar antigenlar bilan sensibilizatsiyasi oqibatida allergik o‘zgarishlar kelib chiqadi. Sutni liofil usulda quritishda, ya’ni qand moddasining lizotsim bilan birikishi natijasida hosil bo‘ladigan glikoproteinlar yuqori faollikka ega moddalar hisoblanadi. Katta yoshdagi hayvonlarda gastroenteritning sabablari qatoriga hazm a’zolaridagi autoimmun o‘zgarishlar ham kiradi. Ona suti tarkibidagi hazm a’zolari antigenlariga nisbatan autoantitelalarning bo‘lishi bilan bir vaqtda yosh organizmdagi immunodefitsitlik holati, ularning dispepsiya bilan kasallanib o‘tishi, yosh hayvonlarning gastroenterit bilan yoppasiga kasallanishlari omixta emlar, aralashma va qo‘shimcha oziqalar, oziqa konservantlari, go‘sht-sut sanoati, qand, spirt, baliq, konserva, yog‘-ekstraksiyalash va boshqa bir qancha qayta ishlash sanoati chiqindilarini tayyorlash texnologiyasi va ularni hayvonlarga berish qoidalari ko‘pol holda buzilgan paytlarida kuzatiladi. Oshqozon va ichaklarning yallig‘lanishlari ba’zi dorilarni noto‘g‘ri qo‘llash oqibatida ham kelib chiqadi. Mineral zaharlar va zaharli o‘simliklardan zaharlanishlar, nurlanish kasalligi, ba’zi yuqumli va invazion kasalliklar ham gastroenteral sindrom bilan o‘tadi.
Surunkali gastroenterit keksa va arriq hayvonlarda etiologik omillarning hazm kanali shilliq pardasiga uzoq muddatli va takroriy xarakterdagi ta’siri natijasida paydo bo‘ladi. Kasallikning uzoq muddat davom etishi ichaklar motorikasining buzilishi, og‘iz bo‘shlig‘i, oshqozon oldi bo‘limlari, jigar, oshqozon osti bezi kasalliklari va turli xarakterdagi sanchiqlar paytida kuzatiladi.