16 – amaliy mashgʻulot elevator va vintli konveyerlarni ish unumdorligini hisoblashda yukning geometrik oʻlchamlari ta’sirini tahlil qilish ishning maqsadi

16 – amaliy mashgʻulot


ELEVATOR VA VINTLI KONVEYERLARNI ISH UNUMDORLIGINI HISOBLASHDA YUKNING GEOMETRIK OʻLCHAMLARI TA’SIRINI TAHLIL QILISH


Ishning maqsadi: Elevator va vintli konveyerlarning ish unumdorligini hisoblashni o‘rganish hamda yukning geometrik o‘lchamlarining konveyerlarga ta’sirini tahlil qilish.
Kerakli asbob va jihozlar: Vintli konveyer sxemasi, vintli konveyer detallarining majmui, vintli konveyerni yorituvchi plakatlar majmui.
Nazariy qism: Vintli konveyerlar sochma yoki mayda (kichik o‘lchamdagi) xomashyolarni tashishda ishlatiladi. Konveyer kinematik juft vint va gayka purjina yordamida ishlaydi. Yuk gayka o‘rnida tarnov yoki turba bo‘ylab harakatlanadi. Vintga (spiral) bolg‘a o‘rnatilgan bo‘lib, u aylangan sari yukni suradi.
Konveyer xar qanday joydan yuklash va tushirish mumkin va bu uni afzalligi. Konveyer gorizantal yoki qiya (5…10) bo‘ladi. Konveyer texnologik jarayonning bir zvenosi bo‘lib xizmat qilishi mumkun va ayrim hollarda sochma yuklarni verktikal tashishda ham ishlatiladi. Konveyerning uzunligi 40 metrcha, ish unumdorligi esa 2…150 m³/soatgacha bo‘ladi.
Konveyerning kamchiligi shundaki, u ish jarayonida ko‘p energiya talab qiladi. Chunki tashiladigan yuk yo‘l bo‘ylab aralashadi va maydalaniladi. Tarnov bilan vint orasiga tashilayotgan yuk qoldiqlari tiqilib qolish ehtimoli borligi sababli, yukni bir maromda yetkazib turish kerak bo‘ladi.
Konveyerning afzalligi esa yukni aralashtirish va maydalash ishlarini ham bajarishi mumkun.
Ish unumdorligi:
, T/soat (16.1)
bunda, D – vintni diametri, S – vint qadami, P – vintning aylanish soni, p – yukning solishtirma og‘irligi, Ѱ_p – toliqlik koeffisienti (Ψ_p=0,25…0,45), K – konveyer qiyalik koeffisienti (K=1…0.65).
Ish unumdorligi formulasidan ko‘rinib turibdiki, yukning og‘irligiga tog‘ri proporsional. Shundan xulosa qilsak, yuknig hajmi qancha katta bo‘lsa sarflanadigan quvvatni katta tanlashimiz kerak.
Quvvati:
, (16.2)
bunda L₂ – yuk yo‘lining gorizontal bo‘yicha uzunligi, H – qiyalik balandligi.
Vintli konveyerlarning asosiy elementlari. Vintli konveyerlarda vint eng muhim elementi hisoblanadi. Vintlar yaxlit, lentali, parrakli va hokazo shakllarda tayyorlanadi hamda chap yoki o‘ng, bir, ikki yoki uch kirimli turlarga bo‘linib, diametrlari 100, 150, 200, 250, 300, 350, 400, 450, 500 va 600 mmgacha bo‘lishi mumkin.