84.Zamonaviy kompyuterlarning asosiy qurilmalari
Kompyuter quyidagi asosiy qismlardan tashkil topgan:
Tizim bloki, monitor (displey yoki ekran), klaviatura, sichqoncha.
Tizim bloki. Kompyuterning asosiy qismi bo’lib, hamma jarayon shu erda bajariladi. Uning ichida ona platasi, mikroprotsessor, kattik disk (vinchester), tezkor va kesh xotira mikrosxemalari, har xil tashki kurilmalar ishini boshqaradigan elektron sxemalar (kontrollerlar yoki adabterlar), elektr ta‘minlovchi blok va disk yurituvchilar bor.
Monitor (displey yoki ekran). Ma‘lumotlarni ekran orqali foydalanuvchiga chiqarish qismi. Monitorlar diogonal uzunligi 14 - 27 dyuymgacha) va nuqtalar urtadagi masofa (0,25 - 0,39 milimetgacha) bilan farqlanadi. Bundan tashkari monitorlar rangli va monoxrom (2 rangli) bo’ladi. Qancha monitorda diogonal uzunligi katta bo’lsa, shuncha shu monitor ko’prok ma‘lumotlarni kusata oladi. Qancha nuqtalar urtasidagi masofa kichkina bo’lsa, shuncha ekrandagi ma‘lumotlar aniq holda kurinadi
Klaviatura. Ma‘lumotlarni kiritish qismi. Klaviaturalar tugmalar soni (101-109 tugmali) bo’yicha farqlanadi.Klaviatura bilan biz keyingi mavzularda yaqinroq tanishamiz.
Klaviatura yordamida biz asosan ma‘lumotlarni kiritamiz. Klaviatura harflar joylanishi bo’yicha ingliz (QWERTY) va frantsuz (AZERTY) standartlariga bulinadi.
Sichqoncha. Amallarni tanlash qismi. Sichqonchalar 3 xil bo’ladi: standart, trekbol va sensor panel. Standart sichqonchalar stol ustida ishlatish zarur bo’lgan, sensor panel bilan trekbollar esa noutbuklar uchun yaratilgan va ular pastki paneli ichiga urnatilgan bo’ladi.
Sichqoncha ichida rezina ichiga joylashgan temir sharik bor, u stol bo’yicha harakat qilganda maxsus roliklar va indikatorlar orqali ushbu harakat kompyuterga jo’natiladi va ekrandagi sichqoncha ko’rsatkichi (strelkasi) biz belgilagan yo’nalishda harakatlanadi.
85.Zamonaviy kompyuterlarning qattiq disklari va ularning asosiy korsatkichlari
Kompyuterning asosiy qismlari sistema blokida joylashgan bo`lib, ular quyidagilar: tezkor xotira (RAM – Random Access Memory), mikroprotsessor, qurilmalar nazoratchilari (elektron sxemalar, elektr manbai bilan ta’minlash bloki, kontrolerlar, adapterlar), yumshoq disk qurilmasi (FDD – Floppy Disk Driver), qattiq disk qurilmasi (HDD – Hart Disk Driver), faqat o`qish uchun mo`ljallangan lazer disk qurilmasi (CD ROM – Compact Disk Read Only Memory), shinalar, modem, sistema platasi va boshqa qurilmalar. Sistema blokiga uning parallel (LPT) va ketma – ket (COM) portlari orqali ko`plab tashqi qurilmalarni ulash mumkin.
Kompyuter komponentlarining boshqa har qanday segmentida bo'lgani kabi, qattiq disklar sinfida ham qiziqarli tendentsiya kuzatilishi mumkin, bu premium modellar parametrlari bo'yicha ulardan bir oz pastroq bo'lgan raqobatchilarga qaraganda qimmatroqdir. Tashqi va ichki qattiq diskning parametrlari va funktsiyalari asosan bir xil. Ammo, agar biz tashqi drayverni brend bo'yicha tanlashni ko'rib chiqsak, unda ikkita asosiy ishlab chiqaruvchiga yana bittasi qo'shiladi - Transcend. Tashqi drayverlarning afzalliklari aniq - ularni shaxsiy kompyuterning tizim blokiga yoki noutbuk korpusiga o'rnatishingiz shart emas. Bunday drayverni o'rnatish uchun uni faqat mos keladigan kompyuter ulagichiga qurilma bilan birga keladigan maxsus kabel yordamida ulashingiz kerak
Shaxsiy kompyuterning yaratilishi ma'lumotlarni tez yozish, o'qish uchun qurilmani ishlab chiqishni talab qildi. Birinchi qattiq disklar (qattiq disklar) vinil yozuvlarga o'xshatish yo'li bilan yaratilgan - bu holatda aylanadigan shpindelda magnit qoplamali, o'qish va yozish kallagi bo'lgan, magnitafonning magnit boshi printsipi asosida ishlaydigan bir nechta disklar mavjud, uning joylashishni aniqlash mexanizmi va anakart bilan aloqa interfeysi. Yaqinda katta hajmdagi axborot SSD disklari paydo bo'ldi, ular HDD o'rnini bosmoqda, ammo ular yuqori narx tufayli hali juda keng tarqalgan emas.
Do'stlaringiz bilan baham: |