17 – Mavzu. Arifmetik ifodalarni hisoblash. Chiziqli dizayn (ikki yoki undan ortiq operator-larning ketma ket ulanishi). Nuqtali vergul bilan tugaydigan har qan-day ifoda ushbu iborani baholash uchun bajariladigan operator hisoblanadi

Mantiqiy amallar. C ++ tilida mantiqiy tip yukdir. Shuning uchun mantiqiy amallarni butun sonlarga qo’llanadi. Bu amallarning natijalari qo’yidagicha aniqlanadi:
x||y amali 1 ga teng agar x>0 eki y>0 bo’lsa, aksincha 0 ga teng
x&&y amali 1 ga teng agar x>0 va y>0 bo’lsa, aksincha 0 ga teng
!x amali 1 ga teng agar x>0 bulsa, aksincha 0 ga teng
Bu misollarda amallar ustivorligi oshib borish tartibida berilgandir.
Inkor ! amali unar kolganlari binar amallardir.
Bu amallardan tashqari quyidagi amallar ham mavjuddir:
Qiymat berish amali. Qiymat berish amali = binar amal bo’lib chap operandi odatda o’zgaruvchi ung operandi odatda ifodaga teng bo’ladi. Misol uchun Z=4.7+3.34
Bu qiymati 8.04 ga teng ifodadir. Bu qiymat Z o’zgaruvchiga ham beriladi.
Bu ifoda ohiriga nuqta vergul ; belgisi quyilganda operatorga aylanadi.
Z=4.7+3.34
Bitta ifodada bir necha qiymat berish amallari qo’llanilishi mumkin. Misol uchun:
C=y=f=4.2+2.8;


Imlo belgilari amal sifatida. C ++ tilida ba’zi bir imlo belgilari ham amal sifatida ishlatilishi mumkin. Bu belgilardan oddiy () va kvadrat [] qavslardir. Oddiy qavslar binar amal deb qaralib ifodalarda yoki funktsiyaga muroaat qilishda foydalaniladi. Funktsiyaga murojaat qilish qo’yjidagi shaklda amalga oshiriladi:
(). Misol uchun sin(x) eki max(a,b).
Kvadrat qavslardan massivlarga murojaat qilishda foydalaniladi. Bu murojaat quyidagicha amalga oshiriladi:
[]. Misol uchun a[5] eki b[n][m].
Vergul simvolini ajratuvchi belgi deb ham qarash mumkin amal sifatida ham qarash mumkin. Vergul bilan ajratilgan amallar ketma-ketligi bir amal deb qaralib, chapdan o’ngga hisoblanadi va ohirgi ifoda qiymati natija deb qaraladi. Misol uchun:
d=4,d+2 amali natijasi 8 ga teng.
Shartli amal. Shartli amal ternar amal deyiladi va uchta operanddan iborat bo’ladi:
<1-ifoda>?<2-ifoda>:<3-ifoda>
Shartli amal bajarilganda avval 1- ifoda hisoblanadi. Agar 1-ifoda qiymati 0 dan farqli bo’lsa 2- ifoda hisoblanadi va qiymati natija sifatida qabul qilinadi, aks holda 3-ifoda hisoblanadi va qiymati natija sifatida qabul qilinadi.
Misol uchun modulni hisoblash: x<0?-x:x yoki ikkita son kichigini hisoblash a<="" p="">
Shuni aytish lozimki shartli ifodadan har qanday ifoda sifatida foydalanish mumkin. Agar F FLOAT tipga,a N – INT tipga tegishli bo’lsa ,
(N > 0) ? F : N
ifoda N musbat eki manfiyligidan qat’iy nazar DOUBLE tipiga tegishli bo’ladi.
Shartli ifodada birinchi ifodani qavsga olish shart emas.
Tiplar bilan ishlovchi amallar. Tiplarni o’zgartirish amali quyidagi ko’rinishga ega:
(tip_nomi) operand; Bu amal operandlar qiymatini ko’rsatilgan tipga keltirish uchun ishlatiladi. Operand sifatida kostanta, o’zgaruvchi yoki qavslarga olinga ifoda kelishi mumkin. Misol uchun (long)6 amali konstanta qiymatini o’zgartirmagan holda operativ hotirada egallagan baytlar sonini oshiradi. Bu misolda konstanta tipi o’zgarmagan bo’lsa, (double) 6 eki (float) 6 amali konstanta ichki ko’rinishini ham o’zgartiradi. Katta butun sonlar hakikiy tipga keltirilganda sonning aniqligi yuqolishi mumkin.
sizeof amali operand sifatida ko’rsatilgan ob’ektning baytlarda hotiradagi hajmini hisoblash uchun ishlatiladi. Bu amalning ikki ko’rinishi mavjud:
sizeof ifoda sizeof (tip) Misol uchun:
Sizeof 3.14=8
Sizeof 3.14f=4
Sizeof 3.14L=10
Sizeof(char)=1
Sizeof(double)=8.