17-mavzu uchun topshiriq. Qiyomlarni tayyorlashdagi texnologik bosqichlar

17-mavzu uchun topshiriq.

1. 
   Qiyomlarni tayyorlashdagi texnologik bosqichlar.
   

Odatda qiyomlar qand eritmasida tayyorlanadi. Oddiy qand qiyomi ekstraktlar, nastoykalar meva sharbatlari bilan aralashtirib, kerak bo’lsa, tayyorlanadp. Tayyor qiyom qalin material mato yoki filtr kog’ozi orqali suziladi. Isitib tayyorlangan qiyomlar esa issiq holda suziladi. Ba‘zi xollarda qiyomlarga konservant sifatida etil spirti qo’shiladi. Qiyomlar zichligi, sofligi va dorivor moddaning miqdori bo’yicha baholanadi. Qiyo mlar ishlatilishiga binoan ta‘m beruvchilarga va dorivorlarga bo’linadi.

Ta‘m beruvchi qiyomlarga: qand, olcha va maymunjon (malina) qiyomlari kiradi. Qiyomlar tibbiyotda katta ahamiyatga ega. Ayniqsa, bolalar va qariyalar uchun tayyorlanadigan dorilarni ng ta‘mini yaxshilaydi, dorilarning tanada ko’rsatadigan noxush ta‘sirini susaytiradi yoki yuqotadi. Lenin biofarmatsiyaga amal qilinadigan bo’’lsa, ularni ko’r-ko’rona ishlatish maqsadga muvofiq bo’lmaydi. Biofarmatsiya ta‘limotiga kura, eritmalarning ta‘mini qiyomlar yordamida yaxshilab berilishi ularning terapevtik faolligiga ta‘sir
etadi. Masalan: kalsiy xlorid, tetratsiklin, amidopirin, izoniazid eritmalarining ta‘mini yaxshilash uchun qo’shilgan qand olcha, karag’at qiyomi, ularning so’rilish tezligi va terapevtik faolligini pasaytiradi. SHuning uchun dori turlarining noxush ta‘m va hidini o’zgartirishda texnologiya, fiziologiya va biofarmatsiya nuqtai nazaridan yondashish lozim.

2. 
   Oddiy qand qiyomi texnologiyachsi, standartizatsiyasi va ishlatilishi.
   

Oddiy qiyomin tayyorlashda yuqori navli tozalangan (rafinad) qand ishlatiladi. Qiyom ikki qavat devorli va aralashtirgichi bo‗lgan maxsus qozonlarda tayyorlanadi. Qozonga 64 qism qand va 36qism suv solib, 60— 70°S xaroratgacha isitiladi. So’ngra xaroratni qaynaguncha ko’tarib, 20—25 daqiqa davomida ikki marta qaynatiladi. Qaynash vaqtida hosil bo’layotgan ko’pik cho’mich yordamida olib turiladi. Qaynash muddati va xarorat ortiqcha (110°S) bo’lsa, kiyom sarg’ayib ketadi. Bu kandning karamelga aylanganini (polimerlanganini) ko’rsatadi. Bu xodisa 180°S dan yuqori xaroratda tezroq, 110-120°S da sekinroq ruy beradi.
Tayyor qiyom issiq xolda qalin mato orqali suziladi. Tayyor qiyom rangsiz, xidsiz, kuyuqroq, suyuqlik bo’lib, shirin mazaga va beta raf reaksiyaga ega. Nur sindirish krsatkichi 1,451 - 1,454bo’lib,zichligi1,308 -63 1,315 ga teng . Bu ko’rsatkichlar qiyomda qandnipg 64% ga tug’ri kelishini bildiradn. SHisha idishlarda chiqariladi.
Ishlatilishi. Suyuq dorilarning ta‘mini yaxshilash va boshqa qiyomlar tayyorlashda asos bo’lib xizmat kiladi.

3.