18-mavzu. Qurilish maydonini elektr ta’minoti 18. 1-ma’ruza. Elektr yuklamalari hisobi, manbalari va vaqtinchalik elektr ta’minot tarmoqlari

18-MAVZU. QURILISH MAYDONINI ELEKTR TA’MINOTI

18.1-ma’ruza. Elektr yuklamalari hisobi, manbalari va vaqtinchalik elektr ta’minot tarmoqlari.

Reja:
1. Elektr yuklamalarni hisoblash usullari.
2. Qurilish maydonlarini yoritish.
3. Elektr ta’minot manbaalari.
4. Vaqtinchalik elektr ta’minot tarmoqlari.

Qurilish maydonini vaqtinchalik elektr energiyasi bilan ta’minlash
Qurilish ishlab chiqarishini elektr energiyasiz tasavvur ham qilib
bo‘lmaydi. Chunki qurilishda ishlatiladigan aksariyat ko‘pchilik mashinamexanizmlar, asbob-uskunalar (yuk ko‘tarish kranlari va mexanizmlari,
titratgichlar, qorishma tayѐrlovchi uskunalar va h.k.) elektr energiyasi
ѐrdamida harakatga keltiriladi va ishlatiladi. Tungi smenalarda ish
joyini ѐritish, qurilish maydonini qo‘riqlash maqsadida ѐritish,
vaqtinchalik bino va inshootlardan foydalanishda ichki ѐritish
chiroqlaridan foydalanish va boshqalar qurilishda elektr energiyasining
qay darajada ahamiyatga ega ekanligidan yana bir bor dalolat beradi.
Shuning uchun qurilish maydonida elektr energiyasiga bo‘lgan
ehtiѐjni hisoblab topish, vaqtinchalik elektr ta’minoti tizimini
loyihalash va vaqtinchalik elektr tarmoqlarini qurilish bosh tarxida aks
ettirishga juda katta e’tibor berish kerak.
Loyihalashtirishning bu yo‘nalishida quyidagi masalalarni hal
qilish zarur:
- elektr energiyasi sarflanadigan iste’molchilar, ularning quvvati
va qurilish maydonida joylashtirilishi tartibi aniqlanadi;
- elektr energiyasini qaerdan olish masalasi hal qilinadi (mavjud
elektr tarmoqlaridan transformator ѐrdamida ѐki ko‘chma elektr
stansiyasi ѐrdamida);
- transformatorning ѐki ko‘chma elektr stansiyasining zaruriy
quvvati hisoblanadi;
- qurilish maydonini elektr energiyasi bilan ta’minlovchi
tarmoqning sxemasi loyihalanadi.
Elektr energiyasiga bo‘lgan talab, unga ehtiѐj eng ko‘p bo‘lgan smena
uchun quyidagi formula ѐrdamida hisoblanadi:
R=1,1 [ - + + + ], kVt
bu yerda: - mashina va mexanizmlarga o‘rnatilgan elektr dvigatelining quvvati, kVt;
- texnik maqsadlar uchun foydalaniladigan elektr quvvati (payvandlash, betonning qotishi uchun isitish va shu kabilar), kVt;
- ichki ѐritishga sarflanadigan elektr quvvati, kVt;
- tashqi ѐritishga sarflanadigan elektr quvvati, kVt;
, , , - elektr energiyasiga bo‘lgan talab koeffitsientlari;
- quvvat koeffitsienti.
Talab etilaѐtgan umumiy elektr quvvati (R)ning qiymatini
hisoblashda , , , va koeffitsientlarning qiymatini
aniqlashda va transformator tanlashda maxsus jadvallardan
foydalaniladi.
Qurilish maydonini qo‘riqlash maqsadida tungi chiroqlar
(ѐritkichlar) bilan ѐritish zarur. Bu chiroqlarning soni quyidagicha
hisoblab topiladi:
n =
bu yerda: Yer - qurilish maydonining ѐritilganligi, Yer=0,2 lk;
S – ѐritilishi lozim bo‘lgan maydon, ;
m - ѐrug‘likning tarqalish koeffitsienti, m=1,2;
k - koeffitsient, K=1,3;
- chiroqning foydali ish koeffitsienti;
ή = 0,8 - chiroq lampasining quvvati, = 500-1000 Vt.