2- mavzu. Аxborot texnologiyalarning infratuzilmasi. Reja: 1

Ma’lumotlarni saqlash. 
Ma’lumotlar kompyuter qurilmalari va dasturlari 
manipulyatsiyasi va kommunikatsiyalarda uzatilish uchun aynan bir shaklda ifodalanishi zarur. 
Ma’lumotlarning ikki turdagi ifodasini ajratishimiz mumkin: fizik ifodasi va mantiqiy ifodasi. 
Ma’lumotlarning mantiqiy ifodasi.
Tizim 
dasturlari 
va 
amalliy 
dasturlar 
ma’lumotlarning mantiqiy ifodasi bilan ishlaydi. Operatsion tizim nuqtai nazaridan ma’lumotlar 
fayllar, fayllar turi va papkalar shaklida ifodalangan. Ma’lumotlar bazasi boshqaruv tizimining 
nuqtai nazaridan ma’lumotlar bazasi, jadval va qator orkali ifodalangan. 
Ma’lumotlar odatda operatsion tizimning yoki ma’lumotlar bazasi boshqaruv tizimining 
mantiqiy ma’lumotlar tuzilmasi shaklida saqlanadi. Har qanday ma’lumotlar tuzilmasi 
ma’lumotlar elementidan iborat. Ma’lumotlar elementi ma’lumotlarning o’zidan ya’ni tuzilmasi 
qiymatlaridan iborat. Har qanday ma’lumot tipga ega. 
 
2.3 - rasm . Ma’lumotlar mantiqiy ifodasi
 
Маълумотлар 
элементи 
Маълумот 
Маълумотлар 
тузилмаси 
Амалий 
дастурлар 
Операцион 
тизим ва тизим 
дастурлари 

---

Misol 
Ma’lumotlar mantiqiy ifodasining misoli relyatsion ma’lumotlar bazasi bo’ladi. 
Jadval relyatsion ma’lumotlar bazasining ma’lumotlar strukturasi hisoblanadi. Har bir jadval 
ma’lumotlar elementlari bo’lmish qatorlardan iborat va har bir qator ma’lumotlar bo’lmish 
ustunlardan iborat. Har bir qator identifikatsiya qiymatiga ega va bu ustun jadvalning asosiy kaliti 
ataladi. Boshqa ustunlar boshqa jadvallarni ulaydigan tashqi kalit vazifasini bajarishi mumkin.

2.2- jadval
Fanlar jadvali 
F