2 Ишлаб чиқариш, тақсимот, айирбошлаш, истеъмол жараёнлари

Пулнинг миқдорий назарияси

Иқтисодий адабиётларда ҳали ҳам пулларнинг миқдорий назарияси оммавий ҳисобланади. Агар металлистик ва номиналистик назариялар пулларнинг моҳияти ҳақидаги масалани талқин қилишган бўлса, пулларнинг миқдорий назарияси товарларнинг нисбий қиймати, пулларнинг харидчилик қобилияти ва унинг ўзгариши сабаблари ҳақидаги саволга жавоб беришга ҳаракат қилади. Ушбу концепция асосларини Ж.Локк асарларида, лекин янада тугалланган шаклда – Ж.Вандерлинт (1740 йилда вафот этган), Ш.Монтескье (1689-1755) ва Д.Юм (1711-1776) асарларида топиш мумкин. Д.Рикардо (1772-1823) ҳам пулларнинг миқдорий назарияси тарафдори бўлган.

РЕЖА:

Ўртача тортилган фоиз ставкаси — банклар томонидан ҳисобот даврида миллий валютада жалб қилинган юридик шахсларнинг жамғарма ва муддатли депозитлари ҳамда жисмоний шахсларнинг талаб қилиб олингунча, жамғарма ва муддатли омонатлари, шунингдек банк пластик карталаридаги маблағлар бўйича белгиланган йиллик фоиз ставкалари ҳамда умумий депозитлар (омонатлар) суммасидан келиб чиққан ҳолда ҳисобланадиган фоиз ставкаси;

Ўртача тортилган фоиз ставкаси — банклар томонидан ҳисобот даврида миллий валютада жалб қилинган юридик шахсларнинг жамғарма ва муддатли депозитлари ҳамда жисмоний шахсларнинг талаб қилиб олингунча, жамғарма ва муддатли омонатлари, шунингдек банк пластик карталаридаги маблағлар бўйича белгиланган йиллик фоиз ставкалари ҳамда умумий депозитлар (омонатлар) суммасидан келиб чиққан ҳолда ҳисобланадиган фоиз ставкаси;

Пул массаси ва пул агрегатлари

Пул массаси – муомаладаги нақд пуллар ва нақд пулсиз оборотдаги пулларнинг йиғиндисидир.

Пул массасининг миқдори ва унинг таркиби Марказий банк томонидан назорта қилинади. Марказий банк пул-кредит инструментлари орқали мамлакатда пул массасини оқилона меъёрини таъминлайди.

Пул массаси таркиби асосан иккита компонентдан ташкил топади.

• Муомаладаги нақд пуллар.
• Нақд пулсиз маблағлар.

Пул агрегати