2-mavzu. Magnit maydoni. Bio-Savar-Laplas qonuni va uning turli o’tkazgichlarga tadbiqi. Magnit maydonida tokli o’tkazgich. Amper kuchi. Larens kuchi

2-MAVZU. Magnit maydoni. Bio-Savar-Laplas qonuni va uning turli o’tkazgichlarga tadbiqi. Magnit maydonida tokli o’tkazgich. Amper kuchi. Larens kuchi.

1. 
   Uzunligi l = 20sm va diametri D = 5sm li g’altak tayyorlash kerak. Uning hosil qiladigan magnit maydon kuchlanganligi H = 1008 A/m bo’lsin. Quyidagilarni hisoblang: a) bu g’altaklarning I_namper – o’ramlar sonini: b) agar u diametri d = 0.5mm bo’lgan mis simdan tayyorlangan bo’lsa, g’altak uchlariga beriladigan U potensiallar ayermasini toping. Misning solishtirma qarshiligi
   

Berilgan: l = 20sm, D = 5sm, H = 1008 A/m, d = 0.5mm,
Topish kerak: I_n = ? U = ?
Yechish: a) g’altak ichidagi magnit maydon kuchlanganligini hisoblash formulasiga muvofiq , bu yerda n – g’altakdagi o’ramlar soni, I – undagi tok kuchi. U holda
b) Om qonuniga ko’ra bu yerda R – simning qarshiligi, simning ko’ndalang kesim yuzasi, simning uzunligi, shuning uchun

Javob: 2,76 V

2. 
   Magnit maydon kuch chiziqlariga burchak ostida joylashgan l = 0.25m uzunlikdagi to’g’ri o’tkazgichga F_A = 3N kuch bilan ta’sir qiladi. Agar o’tkazgichdagi tok kuchi I = 30A bo’lsa, magnit maydonning induksiyasi B topilsin.
   

Berilgan: l = 0.25m, F_A = 3N, I = 30A
Topish kerak: B = ?
Yechish: Amper qonuniga binoan, magnit maydonidagi tokli o’tkazgichga kuch ta’sir qiladi. Bundan izlanayotgan magnit maydoning B induksiya vektori quyidagicha topiladi:

bunda, I – o’tkazgichdan o’tayotgan tokning kuchi, l – o’tkazgich uzunligi, magnit kuch chiziqlari bilan o’tkazgich orasidagi burchak.

Javob: 0.8 Tl

3. 
   Induksiyasi B = 10^-3 Tl bo’lgan bir jinsli magnit maydonda R = 1.5 sm radiusli aylana bo’ylab harakatlanayotgan elektronning tezligi topilsin. elektron massasi va zaryadi ga teng.
   

Berilgan: B = 10^-3 Tl,R = 1.5 sm,
Topish kerak:
Yechish: Magnit maydonda harakatlanayotgan elektronga ta’sir qiluvchi natijaviy kuch Lorens kuchi va markazga intilma kuch dan iborat bo’lgani uchun elektronning harakat traektoriyasi aylanadan iborat bo’ladi.
Demak,

Bunda, e – elektronning zaryadi, m – elektronning massasi, esa harakat tezligi, R – harakat traektoriyasining egrilik radiusi, elektron harakat yo’nalishi bilanmagnit maydon kuch chiziqlari orasidagi burchak.
Yuqoridagi tenglikdan elektron tezligini topsak:

Javob: