2-mavzu. Pedagogika shaxs tarbiyasi va rivojlanishi to‘G‘risidagi fan. Shaxsning rivojlanishi, tarbiyasi va ijtimoiylashuvi tayanch tushunchalar

Tarbiya pedagogik kategoriyadir.

Har bir fan o‘zining tushunchalari, qonuniyatlari, prinsiplari qoidalari sistemasiga ega. Fanning mohiyatini ifodalovchi eng muhim, asosiy tushunchalarni k a t ye g o r i ya deb atayodilar. Pedagogika tarbiya haqidagi fan bo‘lganligi uchun keng pedagogik tarbiya, shuningdek unga kiruvchi ma’lumot, o‘qitish va ancha tor ma’nodagi tarbiya uning asosiy kategoriyalaridir.

Sotsial ma’nodagi “tarbiya” tushunchasi insonning tevarak – atrofidagi sotsial sharoitlar, inson yashayotgan ijtimoiy tuzumning unga ta’siri sifatida tushuniladi.

Tarbiya haqida unga keng pedagogik ma’no bergan holda gapiriladigan bo‘lsa, ta’lim – tarbiya muassasalari sistemasida amalga oshiriladigan butun o‘quvtarbiya protsessini biror maqsadga muvofiq oldindan qo‘yilgan xolda tashkil etilish tushuniladi. Biror maqsadga qaratilgan, yaxshi tashkil etilgan tarbiyaning maqsadi mehnat va ijtimoiy faoliyatga hamda Vatan xizmati va himoyasiga tayyor bo‘lgan, har tomonlama va garmonik rivojlangan shaxsni tarkib toptirishdan iborat.

Tor ma’nodagi tarbiya so‘zi “tarbiyaviy ish” tushunchasiga tengdir. U tarbiyaviy ishda e’tiqod, axloqiy, estetik sifatlar, did, ijtimoiy ahloq normalarini tarkib toptirishga qaratilgan bo‘ladi.

Ta’lim – shunday bilish jarayoniki, unda o‘quvchilar ( bilim oluvchilar), o‘qituvchilar (bilim o‘rgatuvchi) rahbarligida ilmiy bilimlar bilan qo‘rollanadilar, dunyoqarashlarini shakllantiradilar, ma’naviyaxloqiy salohiyatlarini yuksaltiradilar, aqliy (intelektual) va jismoniy kuchlarini rivojlantiradilar.