2-Tajriba mashg’uloti. Mavzu: Avtomatik ko‘prikning graduirovka xarakteristikasini o‘rganish

Индуктивликни аниқлаш кўприкли схемалари

Бу кўприклар занжирда берилган ғалтак ёки сиғим билан таққослаш орқали индуктивликни ўлчашда ишлатилади. Бу кўприкни ток билан та’минлаш учун ўзгарувчан ток манбаидан фойдаланилади. Энг кенг тарқалган индуктивликни аниқлаш усули қиймати берилган индуктивлик билан кўприк орқали таққослаш ҳисобланади. Агар кўприк мувозанат ҳолатга келса Rx ва Lx қуйидагича аниқланади:

Бу ерда R1- ғалтак- L1 ни ёқиш учун ишлатиладиган ростланадиган қаршилик.

Кўприкнинг мувозанат ҳолатида RX ва LX ни тенглаштириш учун, R1 ва L1 ни ростлашимиз керак бўлади. Агар ғалтакнинг ўзининг қаршилиги жуда ката бўлганда биз r қаршиликни олишга мажбур бўламиз. Бу индуктивликни ўлчаш диапозонини кенгайтириш учун қўлланилади.

Максвелл-Вин кўприги. Максвелл томонидан таклиф этилган Винннинг ривожлантирилган усули бу қаршиликка параллел уланган сиғимнинг ёрдами билан индуктивликни аниқлашдан иборат. Бунда конденсатордаги ток ғалтакдаги токдан илгарилаб кетиши мумкин ва бунда фазавий компенсация йа`ни сиғим ва ғалтакни кўприкнинг турли қарама-қарши елкаларига жойлаштиришимиз керак. Кўприкнинг мувозанатлашуви қуйидагича ифодаланади:

Индуктивликни аниқлаш кўприкли схемалари

Қаршиликлар ўлчашнинг кўприк схемаси

Мувозанатлаштирилган rўприкнинг принципиал схемаси.

Расмда каршилик термометри уланадиган, ўзгармас токда ишлайдиган мувозанатлаштирилган кўприкнинг принципиал схемаси келтирилган. Кўприк иккита доимий каршиликлар (резисторлар) R1 ва R2, реохорд Rp, қаршилик термометри Rt ва улайдиган симларнинг каршиликлари Rсим дан иборат. Кўприкнинг бир диагоналига Е ўзгармас ток манбаи, иккинчисига эса алмашлаб улагич П орқали ноль индикатор НП уланади. Реохорд Rр нинг сирпанғичи силжиши туфайли кўприкнинг эришилган мувозанат ҳолатида унинг диагоналидаги ток кучи нолга тенг бўлади. Шу пайтда кўприкнинг b ва d учларидаги потенциаллар тенг бўлади. I манба токи кўприкнинг а учида иккига — 11 ва 12 га бўлинади.