3. C++ dasturlash tilining alfaviti, ismlar va identifikatorlar, matematik standart funksiyalar

Muxammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Farg‘ona filiali

Topshirdi: Sh.X.I.Sulaymonov

Qabul qildi: M. Sobirov

“Kompyuter injinering” fakulteti

“Kompyuter injinering” yo‘nalishi

“Ma’lumotlar tuzilmasi va algoritmlar” fanidan

MUSTAQIL ISH

Mavzu: C++ dasturlash tilining alifbosi, ismlar va identifikatorlar, ma’lumotlar turlari, o’zgaruvchi va o’zgarmas

Reja:

I Kirish

II Asosiy qism

• С++ dasturlash tilining alifbosi
• Ismlar va identifikatorlar
• Ma’lumotlar turlari
• O‘zgaruvchi va o‘zgarmaslar

III Xulosa

IV Foydalanilgan adabiyotlar

C++ dasturlash tilining kelib chiqishi va vazifasi

• C++ dasturlash tili c dasturlash tiliga asoslangan. c dastulash tili 1972 yili ilk bor Bell Laboratoriesda, DEC PDP-11 kompьyuterida qo`llangan. Boshlanishda c dasturlash tili asosan UNIX sistemalarida keng tarqaldi. Hozirgi operatsion tizimlarning asosiy qismi C/C++ dasturlash tillarida yozilmoqda. 1983 yili C dasturlash tili keng tarqalganligi sababli, uni standartlash harakati boshlandi. Buning uchun Amerika Milliy Standartlar Komiteti (ANSI) qoshida X3J11 tehnik komitet tuzildi. Harakatlar natijasida 1989 yil ushbu standart qabul qilindi.
• C++ tili asoschisi Byorn Straustrup.

C++ ta’rifi

• 1) C++ cdan 1 pog’ona yuqori
• 2) C c классами -

• Tilning alfaviti - shu tilgagina tegishli bo’lgan asosiy belgilari va tushunchalar to’plamidan iborat bo’ladi.
• C++ dasturlash tilining alfavitini tashkil etuvchi asosiy belgilar jamlamasini 3 guruhga ajratish mumkin: harflar, raqamlar va maxsus belgilar.
• Harf sifatida katta va kichik lotin harflari ishlatiladi. Lekin, matnlar va dasturga izohlar yozish uchun kirill alifbosining bosh va kichik harflarini ham alfavitga kiritilgan.

• 26 ta lotin va 32 ta kirill harflari (katta va kichik);
• 0 dan 9 gacha bo’lgan arab raqamlari;
• Maxsus belgilar: - + * / : ; . , % ? ! = “” № < > { } [ ] ( ) $ # & ^ va h.k.

Identifikator

• Identifikator deb harf yoki "_" belgisidan boshlanuvchi, harf, raqam va "_" belgisining ixtiyoriy ketma-ketligiga aytiladi:
• Xizmatchi so’zlardan identifikator sifatida foydalanish mumkin emas. Odatda identifikator so’zining o’rniga qulayroq va qisqaroq qilib ism deyish mumkin. Dasturda qatnashuvchi ob’ektlarga ismlarni dastur tuzuvchi o’z ixtiyoriga ko’ra tanlab olishi mumkin. Bir xil ism bilan bir necha xil ob’ektlarni nomlash mutlaqo mumkin emas.
• Masalan, a1, a_2, balandlik mumkin
• .2, 3,--a mumkin emas

Ma’lumotlar turlari

• Asosiy 4 guruhga bolinadi
• Butun sonlar – int
• Haqiqiy sonlar
• Satrli kattaliklar
• Mantiqiy kattalik

С++ da turlar

		Chegara	Xotiradan joy (bayt)
int	Butun son	-32768 dan +32767	2
long	Butun son (katta)	2147483648 dan [phone]	4
float	haqiqiy	10-38 dan 10+38 gacha.	4
double	haqiqiy	10-304 dan 10+304	8
long double	Juda katta	3.4*10-4932 dan 1.1*10-4932	10
char	belgili		1
bool	mantiqiy

O’zgaruvchi

• Dastur bajarilishi jarayonida o’z qiymatini o’zgartira oladigan kattaliklar o’zgaruvchilar deyiladi
• O’zgaruvchilarning nomlari harfdan boshlanuvchi xarf va raqamlardan iborat bo’lishi mumkin. O’zguruvchilarni belgilashda katta va kichik harflarning farqlari bor. (A va a harflari 2 ta o’zgaruvchini bildiradi)
• O’zgaruvchi quyidagicha e’lon qilinadi:
• tipi nomi;
• Int a;float r;

• #include
• Include kutubxonalarni yuklash buyrug’I
• Iostream – kutubxona nomi (input output stream)

using namespace std – nomlar fazosini standartga keltirish

int main() - C++ tilining asosiy funksiyasi

• O’zgaruvchiga murojaat qilish uning ismi orqali bo’ladi.
• Har bir o’zgaruvchi o’z nomiga, toifasiga, xotiradan egallagan joyiga va son qiymatiga ega bo’lishi kerak.
• O’zgaruvchi ishlatilishidan oldin u aniqlangan bo’lishi lozim.

O’zgarmas

• Dastur bajarilishi jarayonida o’z qiymatini o’zgartira olmaydigan kattaliklar o’zgarmaslar deyiladi.
• O’zgarmas e’lon qilishda const xizmatchi so’zidan foydalaniladi

Xulosa

Men c++ algoritmik tilida Ma’lumotlarning turlari, o‘zgaruvchilar, o‘zgarmaslar, identifikatorlar ma’lumotlarning turlaridan:

-Butun sonlar (int)

-Haqiqiy sonlar (float)

-Satrli kattaliklar (string)

-Mantiqiy kattalik (bool)

haqida o‘rgandim.

Foydalanilgan adabiyotlar:

www.ziyonet.uz

www.t.me/Reason_Academy

C++ algoritmik tili (Sh.X.I.Sulaymonov)

www.gitgub.com

www.metanit.com