3-мавзу: Ўсимликлар озиқланишида тупроклар таркибининг аҳамияти ва сингдириш қобилиятларининг ўрни



Download 0,88 Mb.
bet4/7
Sana25.02.2022
Hajmi0,88 Mb.
#270923
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
7-мавзу

Биологик сингдириш қобилияти ўсимликлар ва тупроқ микроорганизмларининг хаёт фаолияти билан боғлиқ, яъни ўсимликлар ривожланиш даврида тупроқ эритмасидан ўзига керакли моддаларни танлаб олади ва уларнинг органик моддаларга айлантириб, тупроқда, мустаҳкам ушлаб колади. Демак биологик сингдириш натижасида тупроқда ўсимликлар учун зарур озиқа моддалар, жумладан, азот тўпланади ва тупроқ унумдорлиги яхшиланиб боради.

  • Биологик сингдириш қобилияти ўсимликлар ва тупроқ микроорганизмларининг хаёт фаолияти билан боғлиқ, яъни ўсимликлар ривожланиш даврида тупроқ эритмасидан ўзига керакли моддаларни танлаб олади ва уларнинг органик моддаларга айлантириб, тупроқда, мустаҳкам ушлаб колади. Демак биологик сингдириш натижасида тупроқда ўсимликлар учун зарур озиқа моддалар, жумладан, азот тўпланади ва тупроқ унумдорлиги яхшиланиб боради.
  • Кимёвий сингдириш қобилияти. Тупроқда кечадиган кимёвий реакциялар натижасида эритмадаги бирикмаларнинг қийин эрийдиган - ҳолда чўкмага тушиши ва тупроқда мустаҳкам ушланиб қолинишига кимёвий сингдириш дейилади. Демак фосфорли ўғитлардан фойдаланилаётганда тупроқнинг кимёвий сингдириш қобилиятига алоҳида эътибор бериш лозим.
  • Физикавий сингдириш қобилияти тупроқнинг майда дисперс (коллоид) заррачалари юзасида турли моддалар концентрациясининг оширилишига физикавий сингдириш қобилияти дейилади.

Физик-кимиёвий сингдириш. Тупроқ эритмасидаги турли хил тузлар, ишқорлар ва кислоталар cyвли муҳитда диссоциация қонунига мувофик, катион ва анионларга парчаланади. Бу процесс натижасида бир-биридан ажралган ионлар ўзига хос электр зарядига эга бўлади. Масалан, NH4NO3, CaS04 ва НС1 сингарилар молекуласиниг парчаланишидан NH4, Ca, Н катионлари ва NО3, S04, Cl анионлари ажралади.

  • Физик-кимиёвий сингдириш. Тупроқ эритмасидаги турли хил тузлар, ишқорлар ва кислоталар cyвли муҳитда диссоциация қонунига мувофик, катион ва анионларга парчаланади. Бу процесс натижасида бир-биридан ажралган ионлар ўзига хос электр зарядига эга бўлади. Масалан, NH4NO3, CaS04 ва НС1 сингарилар молекуласиниг парчаланишидан NH4, Ca, Н катионлари ва NО3, S04, Cl анионлари ажралади.
  • Кўпчилик тyпроқ калоидлари манфий зарядли бўлади ва улар билан тупроқ коллоидлари орасидаги ўзapо таъсир натижасида катионлар тупроқ коллоидлари юзасига сингади. Коллоидлар юзасига эритмадан иоиларнинг (қўпинча катионларнинг) сингиши ва улар ўрнига коллоид зарралардан эквивалент миқдорида ионларнинг ажралиб чиқиш процесси физик-кимёвий сингдириш ёки ўрин алмашиш адсорбцияси дейилади.
  • Масалан, тупроқ каллоидлари юзасидаги сингдирилган кальций катиони билан эритмадаги NH4NO3 на КС1 тузларининг ўзаро тасир этиш процесси қуйдаги реакция асосида кечади:

Download 0,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish