3. Mavzuni asoslash

Immunitet shakllanishida ishtirok etadi.

Organizmda temir miqdorining etishmovchiligi natijasida to’qimada makrofaglar va granulostitlar sonini kamayishiga olib keladi, shuningdek antitelalar xosil bo’lishi buziladi. Temir etishmaslikda immun tankislitining asosiy sababi temir tarkibiga kiruvchi xujayra apparat resteptorlari, oqsillar va fermentlar faolligining pasayishidir. Bir vaktning uzida organizimda temir miqdorining ko’p bo’lishi immun tizimi vazifasini kuchini yo’qatadi. So’rinkali ravishda temir preparatlarini me’yoridan ko’p yuborilishi T-xelperlar miqdorini kamaytiriadi va uning vazifasini susaytiradi, bunda infekstion va usma kasalliklar jarayonlarini rivojlanishiga xaf tugdiradi.

3. 
   Organizimdan zararli moddalarni chikarilishida katnashadi.
   

Ma’lumki, temirning roli organizim tizimida fermentlar tomonidan bajaraladigan ximoya voliyatini oshirishdar. Stitoxrom fermentlari yordamida katalizlavchi gidroqsillanish reakstiyalari, ksenobiotik jarayonlarida siydik bilan organizimdagi zararli kimyoviy moddalarni chikarib tashlash xususiyatiga ega.

4. 
   To’q`imada erkin radikallar oksidlanishini ximoya q`ilishda q`atnashadi.
   

Barcha inson organizm to’qimalari, asosan ikkita supperoksiddismutaza va katalaza temirtutuvchi fermentlarni uzida tutadi, bo’lar organizim to’qimasiga «xujum» kiluvchi erkin radikallardan ximoya qiladi. Shuningdek bilirubin xam samarali antioksidant bo’lib xisoblanadi. £ozirgi vaktda Fe²⁺ ionlari lipidlarining peroksidli oksidlanishida induktor bo’lib xisoblanadi.

5. 
   Mutagenez va q`onsterogenezda DNK uzilishining indukstiyasida q`atnashadi.
   

Mutagenez va konsterogenezda DNK uzilishining indukstiyasi xakida ma’lemot beradi. Organizimda temir tuplanishini va tashiladi. Tashilishi «siderofilinlar» deb nomlanadi. Bu gem bo’lmagan glikoproteidlar sut laktoferinda va qon plazmasida transferin tarkibiga kiradi.
Ular fizikaviy, kimyoviy va immunologik jixatidan bir-biridan fark qiladi, ammo lekin ikkalada xam ikkita uch valentli temir boglovchi qism bo’ladi. Miya xujayralari shuning uchun xam temir miqdori tutadi
Zamonaviy tadkikotlar shuni kursatadiki, eritrostitlar tarkibidagi gemoglobinni ko’p bo’lishi birinchi navbatda bo’lsa, asosan ikkinchi o’rinda miya xujayralari temirni ko’p tutar ekan. Miya to’qimasidagi temir miqdori sinaps nerv implus regenerastiyasida, nerv tolalarining mialinlanish jarayonlarida va gipotalamus funkstiyalarida ishtirok etadi. Organizmda temir miqdorining tankisligi yoki ortikcha temirning tuplanib kolishi natijasida turla temir etishmovchilik kasalliklar kelib chikardi.