3. Pulga bo‘lgan talab, pul taklifi va pul agregatlari Pul-kredit sektori tahlili uslubiyati

Pul-kredit sektorining iqtisodiy tahlili

PUL-KREDIT SEKTORINING IQTISODIY TAHLILI.

Reja:

1. Pul-kredit siyosatining maqsadi, maqsadli ko‘rsatkichlari va asosiy yo‘nalishlari

2. Pul-kredit siyosati vositalari va ularning amal qilish mexanizmi

3. Pulga bo‘lgan talab, pul taklifi va pul agregatlari

4. Pul-kredit sektori tahlili uslubiyati

1. Pul-kredit siyosatining maqsadi, maqsadli ko‘rsatkichlari va asosiy yo‘nalishlari

Pul-kredit siyosati – bu pullarga bo‘lgan talab va pullar taklifini tartibga solish va nazorat qilishga qaratilgan chora-tadbirlar yig’indisidir.
Restriktsion pul-kredit siyosati
Ekspansionistik pul-kredit siyosati

Pul-kredit siyosatining ikki asosiy turi mavjud:

1. 1. Pul-kredit siyosatining strategik maqsadlari
Restriktsion pul-kredit siyosati deganda, odatda, muomaladagi pul massasining o‘sish sur’atlarini jilovlashga qaratilgan pul-kredit siyosati tushuniladi.
Ekspansionistik pul-kredit siyosati deganda muomaladagi pul massasining multiplikativ kengayishini ta’minlash asosida to‘lovga qobil talabni rag’batlantirishga qaratilgan pul-kredit siyosati tushuniladi.
Restriktsion pul-kredit siyosatini amalga oshirishda Markaziy bank quyidagi usullardan foydalanadi:
– Markaziy bankning majburiy zaxira stavkalarining darajasi oshiriladi;
– tijorat banklariga qimmatli qog’ozlar Markaziy bank tomonidan qayta sotib olish sharti bilan sotiladi;
– Markaziy bank tomonidan hukumatga va tijorat banklariga tegishli bo‘lgan vaqtinchalik bo‘sh pul mablag’lari depozit hisobraqamlariga jalb etiladi;
– Markaziy bank valuta siyosati doirasida milliy valutadagi pul mablag’lari hajmining o‘sish sur’atlarini cheklashga qaratilgan operatsiyalarni amalga oshiradi.
Ekspansionistik pul-kredit siyosatini amalga oshirishda Markaziy bank quyidagi usullardan foydalanadi:
– Markaziy bank qayta moliyalash stavkalarini pasaytiradi va tijorat banklariga beriladigan markazlashgan kreditlarning hajmini oshiradi;
– tijorat banklarining kreditlash hajmiga nisbatan Markaziy bank tomonidan belgilangan limitlar hajmi oshiriladi, ya’ni banklarga kreditlar miqdorini oshirishga imkoniyat yaratiladi.
– Markaziy bankning majburiy zaxira stavkalari pasaytiriladi;
– tijorat banklariga qimmatli qog’ozlar Markaziy bank tomonidan qayta sotish sharti bilan sotib olinadi;
– Markaziy bank valuta siyosati doirasida milliy valutadagi pul mablag’lari hajmining o‘sish sur’atlarini oshirishga qaratilgan operatsiyalarni amalga oshiradi.