4 – maruza Biosfera haqida taliymot Reja

yaxlitlilik printsipi
(tamoyili) deb yuritiladi. 
Ushbu printsip tirik moddaning fizik-kimyoviy birligi qonunidan kelib chiqadi. 
Biogeokimyoviy farqlar bo`lishi mumkin. 
Biosferadagi 
tirik 
moddaning 
miqdori 
o`zgarmas 
hisoblanadi. 
Atmosferadagi kislorod miqdori tirik moddaning miqdoriga teng keladi(1.5x10
21
g 
va 10
20
-10
21
g). Tirik moddaning miqdori «quyosh-Yer» tizimidagi energetik 
bog`lanish bilan belgilanadi. Tirik organizmlar sekin-asta biosferani hozirgi 
chegaralarda egallagan va hayotning tarqalishi davom etayapti. 
 
Biosfera va inson 
Biosfera insonlarning yashashi uchun zarur hayotiy sharoitlar ega yagona 
makon hisoblanadi. Biosferani almashtirib bo`lmasligi 
qonun
hisoblanadi: 
biosferani sun’iy muhitga almashtirib bo`lmaydi, chunki yangi hayot turlarini 
yaratish mumkin emas. Inson abadiy dvigatelni yarata olmaydi, biosfera esa 
amalda abadiy dvigateldir 

---

Kundan- kunga soni oshib borayotgan aholining hayoti biosferada mavjud 
tabiiy resurslarga bevosita bog`liqdir.
. 
Tabiiy resurs
deganda insonning hayoti, xo`jalik faoliyati uchun kerak 
bo`lgan barcha tabiiy jismlar, hodisalar, jarayonlar tushuniladi. Xilma-xil tabiiy 
resurslar jamiyat mavjudligining asosiy manbalari hisoblanadi. «Yer» deb 
nomlangan kosmik kemada barcha zarur sharoitlar va fazogirlar uchun hamma 
kerakli mahsulotlar muhayyodir.
«Yeru osmon narsalari shunday rejali tuzilganki, agar biz uni tayyorlasaydik, 
xoh o`zimiz uchun va xoh o`zgalar uchun, bu narsalarning hammasini tushunish u 
yoqda tursin, loaqal xayol ham qila olmas edik... 
Ma’dan konlar-chi, ular zarur bo`lganida mutahassislar tomonidan chiqarilib, 
foydalanilsin deya bir sulton saroyiga qo`yilgan xazinalarga o`xshamaydimi?...
Nihoyat, har bir vijdon to`g`ri tushunib, bu narsalarni anglagani zahoti 
hayajon to`la bir ta’sirlanishdan o`zini yo`qotadi. 
Xaqiqatlardan biri, shubha yo`qki, mana budir: jonli dunyomizning xaritasini 
chizgan, baland-pastliklariga tartib bergan va Yer yuzidagi lavhalarga jadval 
tuzgan hamma narsadan habardor, hikmat va qudrat Sohibining qalamidir...»( 
Nurullox, 2003) 
Tabiiy resurslar