(indikatorlar) Korporatsiya aktivlarini baholashning yuqorida bir nechtya usulini ko’rib chiqdik. Ulardan tashqari korxona kuch-quvvati va salohiyatini baholashda bir nechta formulalardan ham foydalaniladi.
P/E indikatori:
Bu indikator price/earnings yani narx/daromad deb ataladi. Bu indikator kompaniyaga qo’yilgan har bir aktiv o’zini qancha yilda qoplashini ko’rsatadi. Yani bu nisbat agarda 5 chiqsa bu degani investitsiya o’zini 5yilda to’la qaytaradi deganidir. p/e indikatori qanchalik kichkina chiqsa bu kompaniya aktivlari shunchalik foydali va likvid deganidir.
P/E = bir aksiya uchun bozor qiymati / bir aksiya uchun daromad.
Endi bu formulani Walmart Inc korporatsiyasi misolida ko’raylik:
Tarixiy misol sifatida, kompaniya aksiyalari narxi 139,55 dollarga yopilgan 2021-yil 3-fevral holatiga ko‘ra, Walmart Inc. (WMT) uchun P/E nisbatini hisoblaylik. 2 The Wall Street Journal ma'lumotlariga ko'ra, kompaniyaning 2021-yil 31-yanvarda yakunlangan moliyaviy yildagi aksiyalari uchun daromadi 4,75 dollarni tashkil etdi
Shunday qilib, Walmart-ning P / E nisbati $ 139,55 / $ 4,75 = 29,38 ni tashkil qiladi.
Bu p/e kompaniya aktivlari o’zini 29,38 yilda to’liq qaytaradi deganidir.
ROE inidkatori;
ROE ko’rsatgichi kompaniyaning sof foydasi uning o’zlik kapitaliga nisbatini aks ettiradi. Uning yordamida investor kompaniya dividendlar yoki rivojlanish uchun qancha pul yo’naltirishini tushunadi.
Masalan, ROE = 10% bo'lsa, unda har 1000 so’m kapital 100 so’m sof foyda keltirishini anglatadi. Ushbu pul dividendlarga yoki biznesni rivojlantirishga yo’naltirish mumkin. ROE qancha yuqori bo'lsa, shuncha yaxshi bo'ladi.
ROE hisoblash formulasi: sof foyda / kapital × 100%
Kapital= aktivlar - majburiyatlar
ROE bizga samarali biznesni topishga yordam beradi
Investitsiya uchun kompaniyani tanlash bizning qancha mablag' kiritishingizga bog'liq.
Agar biz uzoq muddatli investitsiya qilmoqchi bo'lsak, unda arzon aksiyalardan ko'ra samarali aksiyani sotib olish foydalidir.
Qimmat kompaniya ko'pincha o'z kapitalidan samaraliroq foydalanadi. Shining uchun 10 yil ichida har bir aksiyaga to’gri keladigan mol-mulk miqdori samarali bo’lmagan arzon kompaniyaga qaraganda ko'proq o'sishi mumkin.
ROE har doim ham kompaniya biznesining haqiqiy holatini aks ettiravermaydi. Agar kompaniya yaxshi ishlamayotgan bo'lsa, u o'z mablag'larini xarajatlarni qoplash uchun ishlatishi mumkin. Kapital miqdori kamayadi, demak ROE o'sadi.
P/E ko'p jixatlarni e'tiborga olmaydi. Kompaniya faoliyat yuritadigan sektordan tortib korporativ boshqaruvga qadar.
Ushbu korsatkichlarni tahlil qilishda biz hamma omillarni birgalikda ko'rib chiqishimiz kerak.
P/B indikatori:
Bu Price-to-book value ya’ni narx-balans(kitob) qiymati indikatoridir. Kompaniyalar firmaning bozor kapitallashuvini uning balans qiymati bilan solishtirish uchun narx-navo nisbatidan (P/B nisbati) foydalanadilar. U kompaniyaning aktsiyalari narxini har bir aksiya uchun balans qiymatiga(BVPS) bo'lish yo'li bilan hisoblanadi. Hisob-kitob qiymati, shuningdek, kompaniyaning umumiy aktivlari minus nomoddiy aktivlar (masalan, patentlar, gudvil) va majburiyatlar sifatida hisoblangan moddiy sof aktivlari qiymatidir . Investitsiyaning dastlabki xarajatlari uchun balans qiymati savdo xarajatlari, savdo soliqlari va xizmatlar to'lovlari kabi sof yoki yalpi xarajatlar bo'lishi mumkin. Ba'zi odamlar bu nisbatni kamroq tarqalgan nomi, narx-kapital nisbati bilan bilishlari mumkin. Ushbu indikatorni hisoblash formulasi quyidagicha:
P/B=bozor bahosining 1dona aksiyaga to’g’ri keladigan qismi / aktivlarning balans qiymatining 1dona aksiyaga to’g’ri keladigan qismi.
Ushbu tenglamada har bir aktsiyaning balans qiymati quyidagicha hisoblanadi: (jami aktivlar - jami majburiyatlar) / muomaladagi aktsiyalar soni). Har bir aktsiyaning bozor qiymati bozordagi aktsiya bahosini ko'rib chiqish orqali olinadi.
P/B nisbati kompaniyaning balans qiymatiga nisbatan bozor bahosini o'lchaydi.
P/B nisbati qiymat investorlari tomonidan potentsial investitsiyalarni aniqlash uchun ishlatiladi.
1 dan past bo'lgan P/B nisbatlari odatda yaxshi investitsiyalar hisoblanadi.
P/B koeffitsienti bozor ishtirokchilari kompaniyaning o'z kapitalining balans qiymatiga nisbatan qo'shadigan qiymatini aks ettiradi . Qimmatli qog'ozlarning bozor qiymati kompaniyaning kelajakdagi pul oqimlarini aks ettiruvchi istiqbolli ko'rsatkichdir . Kapitalning balans qiymati tarixiy xarajat tamoyiliga asoslangan buxgalteriya hisobi bo'lib, har qanday foyda yoki zarar hisobiga ko'paytirilgan va dividendlar va aktsiyalarni qaytarib sotib olish hisobiga kamaytirilgan o'tmishdagi kapital emissiyalarini aks ettiradi. Narx-kitob nisbati kompaniyaning bozor qiymatini uning balans qiymati bilan taqqoslaydi. Kompaniyaning bozor qiymati uning aktsiyalari narxining muomaladagi aktsiyalari soniga ko'paytiriladi. Buxgalteriya qiymati - bu kompaniyaning sof aktivlari. Boshqacha qilib aytganda, agar kompaniya o'zining barcha aktivlarini tugatsa va barcha qarzlarini to'lagan bo'lsa, qolgan qiymat kompaniyaning balans qiymati bo'ladi. P/B nisbati o'rtacha narxda o'sishga intilayotgan investorlar uchun qimmatli haqiqat tekshiruvini ta'minlaydi va ko'pincha ishonchli o'sish ko'rsatkichi bo'lgan o'z kapitalining rentabelligi (ROE) bilan birgalikda ko'rib chiqiladi . P/B nisbati va ROE o'rtasidagi katta tafovutlar ko'pincha kompaniyalarga qizil bayroqni yuboradi . Haddan tashqari baholangan o'sish zaxiralari ko'pincha past ROE va yuqori P / B nisbatlarining kombinatsiyasini ko'rsatadi. Agar kompaniyaning ROE o'sib borayotgan bo'lsa, uning P/B nisbati ham o'sib borishi kerak. Qimmatli qog'ozlar kam baholanganligini va shuning uchun yaxshi investitsiya ekanligini aniqlashda "yaxshi" narx-kitob (P/B) nisbatining o'ziga xos raqamli qiymatini aniqlash qiyin . Nisbat tahlili sohaga qarab farq qilishi mumkin. Bir sanoat uchun yaxshi P / B nisbati boshqasi uchun yomon nisbat bo'lishi mumkin.
