5 mа’ruzа mаvzu : Turli yoqalarning konstruksiyasini tuzish xususiyatlari

Yassi va fantazi yoqalar:
Yassi va fantazi yoqalar konstruksiyasi bevosita orqa va old bo'lak andazalarida quriladi. Ularning yelka chiziqlari ustma-ust qo'yiladi, ^ va A₄ nuqtalar ustma-ust tushiriladi, lekin Pj va P_s nuqtalar bir-birini 1,5—2,5 sm bekitishi kerak. Keyin orqa va old bo'laklarning yeng va yoqa o'miz kontur-lari chizib chiqiladi (32-rasm).
Yassi yoqaning ulanish chizig'i asosiy chizmaning old va orqa bo'laklarinmg yoqa o'mizining konturi bo'yicha chi-ziladi yoki modelga moslab o'zgartiriladi.
Yoqaning o'rtasi (AV) va uchlarining (A-0) kengligi modelga moslab chiziladi. Ushbu usulda turli «fantazi» gu-ruhidagi yoqalar turini yaratish mumkin. Ayni paytda qay-tarmaning shakli o'zgartiriladi: kokile (33-rasm), bog'lana-digan durrasimon (34-rasm) va h.k.
Konstruktiv jihatdan yoqa ko'pincha ustki, ostki va qistirma qavat- laridan tuziladi (22-a, b). Yoqaga shakl saqlovchanlik xususiyati qo'shimcha qistirmalar (masalan, ustki yoqaning uchlariga qo'yiladigan) va qirqma ko'tarma orqali ta'minlanadi
Ayollaryengil kiyimlariga mansub bo'lgan yoqalar tashqi ko'rinishi bo'yicha to'rt xilga bo'linadi: vertikal tik yoqalar, yassi yoqalar, qaytarma yoqalar va ulardan hosil bo'lgan turli fantazi yoqalar. O'miz bilan biriktirish usuli bo'yicha o'tqazma, o'miz bilan yaxlit bichilgan yoqalar va ularning kombinatsiyalariga farqlanadi. Yoqa o'mizga taqil maning xiliga mos holda loyihalanadi.



1-rasm. Yopiq taqilmali yoqalarning tashqi ko'rinishi va ularning konstruksiyasi: a,b,d — qaytarma yoqa; e,f — yassi yoqa; g,h — tik yoqalar.


Erkaklar va ayollarust kiyimlarining yoqalari taqilmasining konstruk tiv yechimiga bog'liq holda farqlanadi: yopiq taqilmaga mo'ljallangan yoqa, bort qaytarmasigacha va ulardan hosil bo'lgan taqilmalarga (ochiq hamda yopiq palto va kurtkalarga xos yuqorigacha taqilmalarga mos voqalar). Pidjak tipidagi yoqalar va yassi yoqalar bevosita old bo'lak . In/masining o'mizida quriladi, boshqa tipdagi yoqalarni chizmadan iviim holda qurish mumkin.
Demak, yoqalarni konstruktiv tuzilishi, shakli, razmerlari, texnologik ishlov berish jihatdan va yoqani tuzuvchi detallar soni bo'yicha tasnlflash mumkin (23-rasm).



2-rasm. Yoqalar konstruksiyalarining tasnifi.
Yoqalar xillarini ko'pligi ularni tasniflashni murakkablashtiradi. Ouyida keltirilgan tasnif taqilma xususiyatiga (ochiq, yopiq), o'miz bilan ulanish usuliga (o'tqazma, yaxlit bichilgan, kombinasiyalashtiril- imii) va yoqaning muayyan vazifasida asoslangan
Yopiq taqilmaga mo'ijallangan qaytarma yoqalar konstruksiyasi.
Qaytarma yoqalarning konstruktiv tuzilishi old va ort bo'laklar yoqa o'mizining uzunligiga hamda ko'tarmasining o'rta chizig'ida balan- dligiga bog'iiq. Yoqa o'mizining uzunligi bevosita chizmadan o'lchab olinadi. O'rta chizig'ining balandligi esa modelga va yoqa bo'yinga yopishib turish darajasiga bog'iiq holda tanlanadi.
Uning qiymati tavsiyalarga ko'ra quyidagicha: bo'yinga yopishib turadigan yoqalar uchun 1,5-3,0; bo'yinga nisbatan o'rtacha joylashgan yoqalar uchun 4,0-6,0;bo'yindan ajralib turadigan yoqalar uchun7,0-12,0 sm.
Qaytarma yoqalar chizmasini qurishda avval uning buyumga biriktiradigan chizig'i quriladi, keyingi bosqichda modelga mos holda uchi va qaytarmasi aniqlanadi.