5-мавзу. Прагматизм – тадбиркорлик фалсафаси сифатида

Merkantilizm iqtisodiy ta’limotining mohiyati. Merkantilizm rivojida ikki davrni ajratish mumkin:
1. Ilk merkantilizm yoki monetarizm (XV-XVI asr o'rtalari).
2. Rivojlangan merkantilizm, savdo balansi (yoki manufaktura sistemasi) (XVI-XVIII asr o'rtalari).
Merkantilizm bilan birga siyosiy iqtisod tushunchasi ham kirib keldi. Bu tushuncha frantsiyalik Antuan Monkreten Ser de Vattevil tomonidan kiritildi (1565-1621). U 1615 yilda «Siyosiy iqtisod traktati» kitobini yozdi. Bundagi asosiy g'oya – «ko'p sotishu, kam sotib olish». Olim o'z g'oyalari bo'yicha faol merkantilist edi.
Antropologiya-odamning paydo bo'lishi va evolyutsiyasi, odamning irqlari haqidagi fan va ushbu fan sohasi quyidagi munosabatlarni o'rganadi:
Antropologiya
Odam
Inson
Shaxs
Individ
ИНСОН МАСАЛАСИ
Ижтимоий фалсафада инсонга борлиқнинг таркибий қисми
сифатида қаралади. У ўз ҳаёт йўлидан илгарилар экан, «бу
дунёда нима учун яшаяпман?», «инсон оламда қандай ўрин
тутади?»деган саволга ўз ҳаракатлари, қилмишлари билан
жавоб беради. Агар инсон ўз ҳаётининг мазмун-моҳиятини
ҳали тўла англаб етмаган бўлса,мазкур вазифани ечиш ўз ҳаёт
йўлини эндигина танлаётган одам учун ҳам,умрининг шомида
ортга назар ташлаб, ўз ҳаётини сарҳисоб қилаётган одам
учун ҳам тенг даражада мушкул иш бўлиб қолади.
Hozirgi zamon fani maъlumotlariga qaraganda odam deb ataluvchi yagona biologik turga mansub bo'lgan tirik mavjudotning insonga aylanishi uzoq davom etgan evolyutsion jarayondir. Ushbu jarayon mutaxassislarning fikriga ko'ra 3-,3,5 mln yil davom etgan. Boshqacha aytganda, odamning dastlabki ajdodlari hisoblangan tirik mavjudotning insonga aylanishi uzoq davom etgan evolyutsion jarayonning natijasidir. Inson faoliyati, turmush tarzi zamonlar o'zgarishi bilan asta-sekin o'zgarib kelgan. Shu o'zgarishning turli – tumanligi nafaqat insonlar, balki uning ajdod va avlodlarining biri ikkinchisidan farq qilishi uchun asos vazifasini bajargan.
Mifologik
Diniy
Ilmiy-falsafiy
Inson muammosi 3 xil nuqtai nazar bo'yicha o'rganiladi:
Hozirgi zamon antropologik falsafasining inson mohiyati to'g'risidagi xulosalari quyidagicha:
1. Inson tabiatan noyob va universaldir. U tabiat rivojining buyuk mahsuli, noyob qobiliyat sohibidir. Inson uchun instinkt ham, yuksak ong ham, nozik did ham, ulug'vorlik va yaratuvchanlik xam xosdir.
3. Inson moddiy va maъnaviy olamni qamrab olgan yaxlit birlikdir. Har bir insonda tabiiylik, ijtimoiylik mujassamlashgan.
2. Insonda ichki va tashqi olam mujassamlashgan. Insonning ichki olami faoliyatning turli shakllarida - mehnat, muloqot, maъnaviy rivojlanish, badiiy ijod, xulq- atvor va shu kabilarda namoyon bo'ladi.
4. Inson tarixiy mavjudotdir. U o'zining ana shu xususiyati bilan kelajagini yaratadi. Inson o'tmish va kelajak o'rtasida transformatsion subъekt hisoblanadi.
5. Insonda o'zi va kelajagi haqida masъuliyat hissi mavjud, u bundan hech qachon qutulaolmaydi.
6. Inson mohiyatan kommunikativdir. Bu mohiyat o'zaro aloqa, munosabat, muomala, kommunikatsiya orqaligina namoyon bo'ladi.