5. Tanqidiy fikrlash oddiy qarorlar va bir tomonlama xulosani xohlaydigan toifalar uchun moʻljallanmagan, degan qarash mavjud

Protsessual normalar tergovchi tergov jarayonida nima qilishi,
Qanday shakl va tartibda qilishi lozimligini ko‘rsatadi.
Tergovchi dastlabki tergov vazifalarini bajarish, o‘zining
Professional vazifasini bajarish uchun axloqiy jihatdan shaxsan
Mas’uldir; tergovchi faoliyati uning spetsifikasini inkor etmagan
Holda, aytishimiz kerakki, butun jamiyat uchun umumiy bo‘lgan axloqiy normalarga bo‘ysunmasdan iloji yo‘q. Ba’zi bir
Olimlarning tergovchi faoliyatiga xos maxsus axloqiy qoidalar
Umumiy axloqiy qoidalarni to‘ldirish bilan birga, ba’zi hollarda
Ularni
Chegaralaydi,
Degan
Fikrlarga
E’tiroz
Bildirmay
Ilojimiz yo‘q. Tergovchi faoliyatida axloq normalari va
Prinsiplaridan chetga chiqishga aslo yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi: qonun
Ham, jamiyat axloqiy ongi ham, tergov amaliyoti ehtiyojlari ham
Bunday xulosa chiqarishga asos bo‘lolmaydi. Aksincha, tergovchi
Faoliyatiga yuqori axloqiy talablar qo‘yilishi lozim.
Tergovchi har qanday shaxsga nisbatan, u xavfli jinoyatchi
Bo‘ladimi, oddiy janjalkash bo‘ladimi, retsidivist yoki maishiy
Bezori bo‘ladimi, jabrlanuvchi bo‘ladimi, undan qat’i nazar,
Vazminlik,
Bosiqlik,
Xotirjamlik
Namoyon
Qilishi
Kerak.
Emotsional va aqliy vaziyat qanchalik keskin bo‘lmasin, qanchalik
Og‘ir bo‘lmasin, qotil, zo‘ravon, o‘g‘riga nisbatan nafratini oshkor
Qilmasligi, shuningdek qanday maqsad va sabablar bo‘lmasin
Qo‘rqitish, qo‘pollik ishlatmasligi zarur.
45.Samarali qaror qabul qilish uchun mutaxassis ham ijodiy, ham tanqidiy fikrlashi talab etiladi.
(1) Ijodiy va tanqidiy tafakkurning oʻziga xos xususiyatlarini tushuntirib, ularning bir-biridan farqini izohlab bering.Bu xislatlar yuksak intellektual salohiyatni talab etadigan yuridik kasb egasi uchun o‘ta dolzarb bo‘lib, buning asosida mavjud muammolarni har tomonlama anglash va uni ijodiy hal etish malakasi shakllanadi. Ushbu professional kompetentlik uchun tanqidiy fikrlashning yuqori darajasi muhim ahamiyatga ega.

“Tanqidiy fikrlash” atamasidan pedagogik muhitda anchadan beri foydalanib kelinadi va turli pedagoglar buni xilma-xil tarzda tushunadilar. Ko‘pchilik o‘qituvchilar va metodistlar uchun tanqidiy fikrlash “yuqori tartibdagi” fikrlashni bildiradi. Yuqori degani shu ma’nodaki, u, Benjamin Blum tizimiga ko‘ra, o‘rganish qobiliyatlarining oliy pog‘onasida turadi. Yondashadigan yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlashdir.Djenni Stil, Kurt Meredit, Charlz Templarning “Tanqidiy fikrlashni rivojlantirish uchun o‘qish va yozish” loyihasida quyidagicha ta’kidlanadi: “Odam tanqidiy fikrlar ekan, u yoki bu g‘oyalar bilan tanishadi, ularni amalga oshirishdagi mumkin bo‘lgan oqibatlarini ham e’tiborga oladi. Bunda odam bu g‘oyalarni dastlab ma’lum darajadagi ishonchsizlik bilan idrok qiladi va qarama-qarshi nuqtai nazarlar bilan taqqoslaydi. Ularni asoslash uchun qo‘shimcha mulohazalar tizimidan foydalanadi va bular asosida o‘z nuqtai nazarini ishlab chiqadi”. Tanqidiy fikrlash – g‘oya va imkoniyatlarning ijodkorlik bilan uyg‘unlashuvi, konsepsiya va axborotlarni qayta fikrlash va qayta qurishdek murakkab jarayondir. Tanqidiy fikr egasiga hiyla-nayranglar kamroq ta’sir qiladi, o‘zining shaxsiy qarashlar tizimi bo‘lgani uchun ular turli xavf-xatardan holi bo‘ladilar.