7– labaratoriya ishi : raqamli korrektlovchi qurilmaning parametrlarini aniqlash

)  20 lgW

( j
)  20 lg ^0t ,

k

y

m
e

(1.1)

bu yerda,

joiz



L

m
– shu chastotadagi kuchaytirish koeffitsiyenti (db).

ABT aniqligini garmonik signalning tiklanishi bo‘yicha osongina baholash mumkin. Agar texnik topshiriq bo‘yicha tiklash uchun eng qiyin bo‘lgan topshiruvchi ta’sir quyidagi ko‘rinishga ega bo‘lsa:

0 0 m m
y (t)  y sin t,
ABT xatoligi amplitudasi quyidagicha aniqlanadi:

y y

W
e  y
W ( j
_{) } 0 m _ 0 m _,
(1.2)

uz
m 0 m eo
m 1 W
( j)
( j)

uz
chunki ish chastotasi diapazonida odatda W
(j)  1, e

 e
joiz
shartidan (1.1) ni

uz

y

m

va

0 m
olamiz. Agar texnik topshiriqda topshiruvchi ta’sirning maksimal tezligi

maksimal tezlanishi
y
berilgan bo‘lsa, uni quyidagi chastota va amplitudaga ega

0 m

0 m

0 m

0 m
bo‘lgan ekvivalent garmonik ko‘rinishga keltirish mumkin:

0 m

L



m
 y

( y
1

y

) ;
0 m
 y 2
(y
₎1 _.

K nuqta orqali
()
kirishi mumkin bo‘lmagan taqiqlangan zonani aniqlovchi

m

k
ikkita asimptota o‘tkaziladi (1.2-rasm). Birinchi asimptota (^{  }
uchun)

(  20)
db/dek og‘ish bilan o‘tkaziladi, bu yerda 
– texnik topshiriqda berilgan

m
tizim astatizmi tartibi. Ikkinchi asimptota (   )
uchun og‘ish bilan o‘tkaziladi.

Agar 
kattalik berilmagan bo‘lsa, ammo texnik topshiriqda statik
^est
yoki kinetik

^ekin
xatolikning mumkinligi yoki yo‘qligi shartlari izohlangan bo‘lsa, 
kattalik

quyidagi sxema bo‘yicha tanlanadi:

е

st
 0 

е

kin

st
 0, е

е

kin

st
 0, е
 0;
 0 
 0 


 1;
 2.

Shuni aytish lozimki, ABT narxi va murakkabligi odatda astatizm tartibi oshishi

bilan oshadi. Korreksiyalangan tizim LAChX si
[   ]
chastotagacha

1 m
kuchaytirish kaskadlarining minimal soni bilan kifoyalanish uchun odatda joiz soha chegarasi bo‘yicha o‘tkaziladi.

2. 
   
   
   
   2 3
   
   k
   ^{O‘rtacha chastotalar sohasida} [ , ] ^{istalgan tezkorlikni ta’minlagan holda} nuqta orqali (-20) db/dek og‘ish bilan asimptota o‘tkaziladi (5.2-rasm
   

2-rasm. Korreksiyalangan tizimning logarifmik amplituda chastota xarakteristikasini qurish.

Teskari bog‘lanishli korreksiyalash sxemasida (5.6-rasm, a) KQ tizimga tizimning W_qam(p) uzatish funksiyali qismini qamrab olish bilan kiritiladi. Manfiy korrektirlovchi teskari bog‘lanish qamrab olingan qismning tizim xarakteristikasiga ta’sirini kamaytirish sababli, xarakteristikalarning barqarorligi kichik bo‘lgan elementlarni (elektron kuchaytirgichlar, kollektorli dvigatellar va sh.o‘.) teskari bog‘lanish orqali qamrab olishga intiladi.

Korreksiyalashni qat’iy va moslanuvchan teskari bog‘lanish orqali amalga oshirish mumkin. Qat’iy teskari bog‘lanish (QTB) o‘tish va bir qator tartibda ta’sir qilsa, moslanuvchan teskari bog‘lanish (MTB) faqat o‘tish tartibida ta’sir etadi (5.6- rasm, b).
Manfiy QTB da tizim qamrab olingan jismning statik ko‘chaytirish koeffitsiyenti kamayadi. Natijada korreksiyalangan tizim xatoligi ortadi. Shuning uchun amalda MTB yordamida korreksiyalash keng tarqaldi.
KQ ni topish usulini ko‘raylik. Korreksiya sxemasidan (1.6-rasm, a) quyidagini olamiz:

qam

d
W ( p)  W ( p)
W ( p)
W ( p) 
W ( p) _.

kq

kq
k 1 1  W


qam
( p)W
( p) 2
1  W


qam
( p)W
( p)

5-rasm. Teskari bog‘lanishli korreksiyalash sxemasi.



kz
Amplitudaviy xarakteristikaning o‘rta chastotali qismi eng ahamiyatga ega qismidir, chunki tizimning o‘tkinchi jarayon sifati asosan shu qism xarakteri bilan

aniqlanadi. Kesishish chastotasi shart.da LAChXning og‘maligi -20 db/dek bo‘lis