|
7-Laboratoriya ishi
Asinxron rejimda ishlayotgan generatorning
resinxronlash sharti va rejimini tekshirish
Asinxron rejim deb turg‘unligi buzilishi yoki qo‘zg‘alishi yoqotishini keltirib chiqaradigan nosinxron ishlovchi energotizim yoki qisqa vaqtda ishlovchi generator tushiniladi. Qachonki qo‘zg‘atilgan generator energotizimda va asinxron rejimida nosinxron generator qo‘zg‘atishni yoqotishda ishlasa shundagina asinxron yurg’izish to‘g‘risida gapirish mumkin.
Umumlashtirib energotizimda faqatgina asinxron yurgizish xaqida gapirish mumkin.
Faza surilishi bilan generator EYUKsi va tarmoqdagi kuchlanish vektorlari oralig‘idagi qo‘zg‘atilgan generatorda asinxron rejimi ko‘p xolatlarda 0 dan 360 gacha bo‘lgan qiymatda o‘tadi.
Mashina katta momentda generator va turbinada xarakatlanadigan sezilarli darajadagi kuchlanishining o‘zgarishini katta tenglashtiruvchi tok kuzatiladi, bunda dvigatel rejimida yoki generator rejimda ishlaydi.
Energotizimda asinxron xolatiga yul šo‘yish mumkin emas. Generator qo‘zg‘atilishini yo‘qotish paytida turg‘un asinxron xolatiga o‘tishi mumkin. Bunda generator qo‘zg‘atilishi energotizimdan reaktiv quvvatni istemo’l qiladi. Generator rotorining sirpanish oqibatida asinxron moment yuzaga keladi va generator energotizimga ma’lum miqdordagi aktiv quvvatni beradi. Ma’lum vaqt ichida qo‘zg‘atishsiz turbogeneratorni asinxron rejimida ishlatishga ruxsat beriladi va bu rejim generatorlar va energotizimlar uchun qisqa vaqt davomida ruxsat berishi mumkun.
Asinxron rejimni yo‘q qilish uchun tavsiyalari generator turi va sovitish tizimiga bog’liq. Bilvosita sovitish tizimidagi turbogeneratorlar asinxron rejimida 30 minut mobaynida ishlashi mumkin, shuning uchun aktiv quvvat (0.5-0.7) , statordagi tok 1.1*Inomgacha pasaytirilgan bo‘lishi kerak.
Bilvosita sovitish tizimidagi turbogeneratorlar uchun asinxron rejimda ishlashi 15 minut davomida chegaralanadi, chunki stator cho‘lg’amida nominal tok zichligi katta bo‘ladi. Joizki asinxron yuklamasi (0.55-0.4)Rnom oralig‘ida cheklangan. Asinxron rejim yo‘l qo‘ylishi energotizim talablari bilan belgilanadi. Reaktiv quvvatni tarmoqdan generatorga qo‘zg‘atishi yo‘qolishini ishlab chiqaradi. Generator parallel ishida barqarorlik oldini olish va turg‘unligini saqlash uchun kuchlanishni saqlab qolish uchun energotizimdagi quvvat etarli bo‘lishi kerak. Gidro va turbogeneratorlar asinxron moment xususiyatlari bir biridan farq qiladi. Gidrogeneratorlarda turbogeneratorlarga qaraganda maksimal asinxron moment past, bu tinchisiz chulg‘amli gidrogeneratorlarga bog‘liq. Shuning uchun bu generatorlar qo‘zg‘atishini yo‘qotilishi sezilarli darajada chastota aylanishini oshiradi va aktiv yuklamasini deyarli 0 qiymatga pasaytiradi.
Qo‘zg‘atishni yo‘qotgan paytida gidrogeneratorlar tezda tarmoqdan o‘chirilishi lozim. Turg‘un asinxron rejim tufayli demfer chulg‘amli gidrogeneratorlar katta asinxron momentga ega. Demferli chulg‘am qizishi ruxsat etilmaydi, lekin bu tenglik sezarli tebranishi (3-5 %) orqali kelib chiqadi. Istisnolar katta quvvatli gidrogeneratorlar va demfer tuzilishidan iborat. Bu generatorlar uchun asinxron rejim aktiv yuklamasini qo‘zg‘atish yoqotilishi bilan nominal qiymati 30 % gacha bo‘lgan oraliqda mumkin, ya’ni xar bir aniq vaqtda halq qilinadi. Rele ximoyasidan qat’iy nazar bu xolatning asinxron rejimdagi aniq sababini aniqlash lozim. Ammo rele ximoyasining xarakati muxofazada bo‘lishi kerak, to‘liq yukli asinxron yurg‘izgichdagi qo‘zg‘atilgan generator tarmoqdan iloji boricha tezroq o‘chirishi lozim. Ma’lum miqdordagi yukni pasaytirsa qo‘zg‘atishni yoqotilgan generator uzoq vaqt ishlashi mumkun. Bu vaqt davomida qo‘zg‘atish yoqolishi uchun sabab tugatilgan bo‘lishi yoki generator zaxira qo‘zg‘atishiga o‘tkazilgan bo‘lishi mumkin. Shunday qilib rele ximoyasi faqatgina asinxron rejimida emas balki rejim buzilishi sababini o‘rnatadi.
Rele ximoyasi sekin ta’sir qilishi xisobiga qo‘zg‘atish yoqolishida asinxron rejim uzoq vaqt o‘tishiga ruxsat etiladi. Rejim ko‘rinishi asinxron yurg‘izishidagi qo‘zg‘atuvchi mashinaga o‘xshab imkon qadar tezroq ishlaydi. Keling bu vaqtni ko‘rib chiqaylik. 1-rasmda generator asinxron moment xususiyati (egri chiziqlar 1, 3) bilan turbinaning moment xususiyati ko‘rsatilgan (egri chiziqlar 2.4). turbinaning moment xususiyati bilan avariya oldi rejimi ordinatasi kesishish nuqtasi to‘g‘ri keladi. Bu holda tebranish nolga teng bo‘lib asinxron rejimi uchramaydi. Turbina momenti Mt generator sinxron momenti Msm bilan tenglanadi. Qo‘zg‘atishni yo‘qotilishi paytida sinxron moment yo‘qoladi. Bunda ortiqcha moment rotor tezlanishga Mort=Mt - Msm beradi va ba’zi tebranishlar maydon statori bilan bog‘liq holda aylanadi.
1-Rasm. Asinxron momentning xarakteristikalari
Maksimal chegaralovchi sirpanish Skr paytida asinxron rejim sodir bo‘ladi. Moment hususiyatiga ega "1 " rejim "a" nuqtada o‘rnatiladi. Inertsiya vaqtida rotor sirpanishi sodir bo‘lishi mumkin, lekin moment Mort o‘zining ishorasini o‘zgartiradi va rotorni to‘xtatadi. Agar "a" nuqta maksimal egri (1) chiziqdan etarlicha masofada bo‘lsa, bu holda rejim sirpanishi bilan Sa turg’un bo‘ladi. Birinchi rasmda ko‘rib turganimizdek, hech qanaqa qo‘shimcha chora tadbirlarsiz turbinaning moment hususiyati asinxron moment generatorining hususiyati bilan qo‘shilishini asinxron rejim turg’unligi uchun olish mumkin. Bu holat katta momentlarda sharoitlarda avariya oldi rejimi agregati sezilarsiz yukda ishlashi uchun mumkindir. Shunday qilib, katta bo‘lmagan moment Mac max va oldingi rejimda nominal quvvat bilan ishlovchi chizma generatorda aks etadi. Generatorni sinxron rejimdan tushishini asinxron moment (3) hususiyativa turbina moment hususiyatida (2) ko‘rib chiqamiz. Bunday joylashuvida Mac moment hususiyati sirpanishining barcha qiymatlarida Mt momentidan kichkina va o‘rnatilgan asinxron rejim qo‘shimcha chora tadbirlarsiz bo‘lmaydi. Turbinaning xavfsizlik avtomati ishlamagunicha va turbo generator tarmoqdan o‘chmagunicha ortiqcha moment hisobiga rotor chastota aylanishi asta sekin oshiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
