7-ma’ruza. Sabzavot yig’ishtirishda texnik tizimlar. Reja

---

7-MA’RUZA. 
 
Sabzavot yig’ishtirishda texnik tizimlar. 
Reja: 
1.
 
Kartoshka yig’ishtirish mashinalarining turlari, tuzilishi va ish jarayoni. 
2.
 
Sabzavot yig’ishtirish mashinalarining turlari, tuzilishi va ish jarayoni. 
3.
 
Sabzavot yig’ishtirish mashinalariga texnik xizmat ko’rsatish. 
 
Ma’lumki, kartoshka tuganaklarining o’ziga xos xususiyatlaridan asosiysi bir tupdagi 
tuganaklar (11.1-rasm) tuproqda bir joyga to’langan holda bo’lishi hisoblanadi. 
 
10.1-rasm- 
Kartoshka 
tuganaklarini 
tuproqda 
joylashish o’rni: 
a-diametri; N-balandligi. 
Kartoshkani yig’ib olish texnologiyasi quyidagicha amalga oshiriladi. Kartoshka 
tuganaklari tuproq bilan birgalikda kovlab olinadi, so’ngra tuproq maydalanib, maxsus 
saralagichlar yordamida tuganaklar ajratib olinadi. 
Kartoshka hosili asosan kartoshkakovlagichlar va maxsus kombaynlar bilan yig’ib 
olinadi.
Kartoshka kovlagich 
tuganaklarni tuproq bilan birgalikda kovlab oladi, so’ngra 
tuproqdan tuganaklarni ajratib, dala yuzasiga qator qilib to’shab ketadi. 
Tuganaklar qurigandan keyin qo’lda terib olinadi va koplarga solinib, so’ngra transport 
vositasiga yuklanib, saqlash omborlarigajo’natiladi.
Qartoshka yig’ish kombayni
tuganaklarni kovlab oladi va poyasi, bargi va tuproqdan 
ajratadi, bunkerga yig’adihamda transport vositasiga yuklaydi.
Kartoshka hosili mashinalar bilan quyidagi: bir fazali (kombayn bilan to’g’ridan-to’g’ri), 
ikki fazali (alohida-alohida mashinalar bilan) va qurama (aralash) usullarda yig’ishtirib 
olinadi.
Bir fazali usul
ikki variantda: 1) tuganaklar va poyalarni bir vaqtda yig’ishtirib olish; 2) 
vaqt bo’yicha navbatma-navbat bajarilishi mumkin. 
Birinchi variantda kombayn kartoshka va tuproqni kovlab oladi, ildiz va tuganaklarni 
poyasidan ajratadi, tozalaydi va ularni alohida bunkyerlarga yig’adi.
Ikkinchi variantda kartoshkani kovlab olishdan oldin uning poyalari mexnik ( kesish, 
maydalash) va kimyoviy usulda yig’ishtirib olinadi. So’ngra 2-15 kun o’tgach tuganaklar 
kovlab olinadi.